Άρθρο στη Free Sunday

Άρθρο στη Free Sunday

Τα γεγονότα των ημερών φαίνεται να κορυφώνουν την πορεία απαξίωσης της πολιτικής και παρακμής του πολιτικού συστήματος που προέρχεται κυρίως από ένα μοντέλο διαχείρισης της εξουσίας που πνέει τα λοίσθια.  Το πολιτικό σύστημα, συνολικά, αδυνατεί να αυτορυθμιστεί και να ξεπεράσει τα προβλήματα που παράγει το ίδιο. Το πιο καίριο από αυτά  βρίσκεται στη σχέση της πολιτικής με την οικονομία που σήμερα αναδεικνύεται σε βραχίονα κατεδάφισης δομών και λειτουργιών. Έτσι, δεν βρίσκεται μόνο η πολιτική σε κρίση αξιοπιστίας. Η δημοκρατία είναι σε κρίση.

Στο όνομα των αποκαλύψεων που φέρνουν στην επιφάνεια η υπόθεση Siemens και μια σειρά άλλες που προηγήθηκαν επιχειρείται μια ισοπεδωτική προσπάθεια συνολικής ενοχοποίησης από την μια μεριά που διέρχεται οριζόντια τα κόμματα και από την άλλη η απόπειρα να βουλιάξουν συλλήβδην κάποια κόμματα και να γίνουν τιμητές κάποια αλλά όταν  στο μεταπολιτευτικό τοπίο οι βασικές σχέσεις υπηρετήθηκαν από όλους κατά το μάλλον ή ήττον. Η πρώτη εκδοχή είναι υποβολιμιαία και επικίνδυνη, η δεύτερη μυωπική και καιροσκοπική. Στην πρώτη δυνάμεις της αποσταθεροποιήσεις και της απορρύθμισης επιχειρούν να γίνουν εκφραστές όχι οραμάτων αλλά κατεστημένων συμφερόντων που ελκύονται από την ιδέα να αναλάβουν απ’ ευθείας τα ηνία της χώρας. Ήδη δειλά – δειλά εμφανίζονται λογικές του τύπου «να αναλάβουν οι πλούσιοι και χορτασμένοι κι όχι οι υπηρέτες της μίζας». Ο μπερλουσκονονισμός επί θύραις; 

Όσο για τους δεύτερους τις δυνάμεις της «κατεστημένης πολιτικής» τι υπαρκτό και καίριο αυτό δίλλημα δεν διατυπώνεται ούτε για να τις δικαιολογήσει, ούτε για να τις αθωώσει. Και πολύ περισσότερο να τις συσπειρώσει απέναντι στον κοινό εχθρό για να αναπαράγουν τον ευατό τους. Έτσι και αλλιώς η δημοκρατία απεχθάνεται τα κενά. Έτσι και αλλιώς το σκηνικό αλλάζει. Αν τα συγκεκριμένα κόμματα ολοκληρώνουν ή όχι το δικό του  ιστορικό κύκλο το καθένα, αν κάποια απ’ αυτά κινδυνεύουν να παραμεριστούν ή και να διαλυθούν αν δεν αναγεννηθούν είναι στην φυσική, στην νομοτελειακή ροή  των πραγμάτων. Το πραγματικό ζητούμενο είναι αν το νέο πολιτικό σκηνικό θα προέλθει από μια αναδιάταξη κορυφής των κατεστημένων συμφερόντων ή θα τροφοδοτηθεί από μια κοινωνική δυναμική ανατροπής από τα κάτω. Η συντηρητική εκδοχή θα διαχειριστεί το σημερινό αδιέξοδο με «αλλαγή φρουράς» ή προοδευτική θα ανοίξει νέους   δρόμους για τη δημοκρατία και τη χώρα.

Στο μεταξύ, ο πολιτικός κόσμος έστω και τώρα, θα μπορούσε να κάνει ένα πρώτο βήμα αντιστεκόμενος σ’ αυτήν την εξέλιξη. Αφού διεκπεραιώσει με ταχύτητα και διαφάνεια την τρέχουσα υπόθεση που δεν πρέπει να καταστεί χαίνουσα πληγή και αποδώσει ευθύνες να αναγνωρίσει τα κατά συνθήκη ψεύδη που διέπουν τις λειτουργίες του και να τολμήσει μέσα από ανοιχτές διαδικασίες τις τομές που απαιτούνται.

Κατά την γνώμη μου πρέπει να γίνουν τρεις σημαντικές ανατροπές στη λειτουργία της πολιτικής και των κομμάτων. Η ουσιαστική απαγόρευση της ιδιωτικής χρηματοδότησης πλην της συνδρομής στα κόμματα, η υπαγωγή σε ανεξάρτητη αρχή του «πόθεν έσχες» για τους πολιτικούς και τα εν γένει δημόσια πρόσωπα. Και η ριζική αλλαγή του εκλογικού συστήματος.

Η πλήρης απαγόρευση   της ιδιωτικής χρηματοδότησης με τουλάχιστο διπλασιασμό της κρατικής απαντά στο πρόβλημα της εξάρτησης από το ιδιωτικό κεφάλαιο. Με εξαίρεση το κουπόνι της συνδρομής του μέλους με θεώρηση και ονομαστική ταυτοποίηση από τον διαφανή και ανοιχτό κατάλογο μελών η ιδιωτική χρηματοδότηση ποινικοποιείται αυστηρά με κυρώσεις αποκλεισμού από πολιτικές διαδικασίες. Αν δεν υπάρξει αυτός ο τρόπος το «πόθεν» είναι αδύνατο να ελεγχθεί . Εξ’ άλλου όσο περνά ο καιρός αυτή καθ΄ αυτή η ενίσχυση από επιχειρηματικούς κύκλους των κομμάτων αδυνατίζει και μετατίθεται το βάρος κυρίως στα πρόσωπα.

Η δεύτερη σημαντική ανατροπή είναι η υπαγωγή ελέγχου του «πόθεν έσχες» των πολιτικών σε ανεξάρτητη αρχή. Η τιμή του πολιτικού κόσμου επιβάλλει την υπέρβαση. Να φύγει από πάνω μας η υπόνοια, η καχυποψία, να ελεγχθούν πραγματικά οι προεκλογικές δαπάνες ή οι σχέσεις με το λεγόμενο «πολιτικό χρήμα». Όλα τα δημόσια πρόσωπα και οι διαχειριστές δημοσίου χρήματος ελέγχονται από στελεχωμένη και πλήρως λειτουργούσα ανεξάρτητη αρχή όπου ασφαλώς θα εκπροσωπείται και η νομοθετική και η δικαστική εξουσία. Αν δε θέλει την οριστική κατάρρευση και για να προασπίσει την ηθική του υπόσταση ο πολιτικός κόσμος πρέπει να δει κατάματα την αλήθεια.

Η τρίτη και σημαντικότερη ανατροπή που θα λύσει  δραστικά τα όποια προβλήματα και θα είναι καταλυτική στη μετεξέλιξη του πολιτικού συστήματος είναι η ριζική αλλαγή του συστήματος εκλογής βουλευτών. Να αποφασίσουμε εδώ και τώρα χωρίς αλλαγή του εκλογικού νόμου στις κατανομές και την αναλογικότητα, το σπάσιμο των μεγάλων περιφερειών σε ολιγοεδρικές περιφέρειες (μέχρι το πολύ πενταεδρικές). Να μειώσουμε στο ελάχιστο τις εκλογικές δαπάνες. Βεβαίως, την οριστική λύση θα έδινε μια  ελληνική εκδοχή  του γερμανικού συστήματος που προβλέπει μικτό σύστημα εκλογής με αξιολόγηση, ισχυρά αναλογικό και αντιπροσωπευτικό με παράλληλη έκφραση σε σύστημα μεγάλων περιφερειών και μονοεδρικών. Αυτό είναι ίσως ακόμη μακριά. Ας συμφωνήσουμε τώρα γι’ αυτό που μπορούμε άμεσα. Γιατί η γυναίκα του Καίσαρα δεν πρέπει μόνο να φαίνεται αλλά και να είναι.