Άρθρο Κ. Σκανδαλίδη στην εφημερίδα ”Ημερησία”

Άρθρο Κώστα Σκανδαλίδη στον Βασίλη Σκουρή

 Εδώ και πολλά χρόνια επαναλαμβάνουμε συνεχώς ότι «έκλεισε ο ιστορικός κύκλος της μεταπολίτευσης» με την έννοια ότι το πολιτικό μας σύστημα και η θεσμική συγκρότηση της Δημοκρατίας άγγιξαν τα όρια τους και πρέπει να μπούμε σε νέα φάση αλλαγών. Μάλιστα πολλούς ξένισε το γεγονός ότι ακόμη και ο Κ. Καραμανλής – καλός αντιγραφέας των κλισέ της αντίπαλης παράταξης – το διακήρυξε προεκλογικά και επαγγέλθηκε τη «νέα διακυβέρνηση» και την «επανίδρυση του κράτους». Για να αποδειχθεί στην πράξη ότι κληρονόμησε από τους προκατόχους του μόνο τα αρνητικά και οδηγεί το μεταπολιτευτικό μας σύστημα στην απόλυτη παρακμή, στον ακραίο ευτελισμό του.

Είμαστε σε μια εποχή που το «δημοκρατικό πρόβλημα» έρχεται στο επίκεντρο της παγκόσμιας εξέλιξης καθώς αγορά και τεχνολογίες καταλύουν κάθε μορφή πολιτικής ρύθμισης και δημοκρατικής διευθέτησης. Το ευρωπαϊκό όραμα μοιάζει να ξεθωριάζει μπροστά στην αδυναμία να επικυρωθεί μια νέα συναίνεση για το μεγάλο επόμενο βήμα. Η πολιτική αντιπαράθεση, ανάμεσα σε συντηρητικούς, νεοφιλελεύθερους και σοσιαλδημοκράτες εγκλωβίζεται σε ανέξοδες διαχειριστικές λογικές και εξαντλείται σε πλειοδοσία παροχών και μέτρων. Η πολιτική χάνει το χρώμα της και η χώρα τον προσανατολισμό της. Κινδυνεύουμε στην προεκλογική περίοδο και αυτών των εκλογών να ζήσουμε την «εικονική πραγματικότητα» των αναμετρήσεων του 2000 και του 2004. Το ερώτημα «μετά την ΟΝΕ και την Ολυμπιάδα τι;» μοιάζει αναπάντητο γιατί αποδείχτηκε ότι η νεοδεξιά κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός ούτε όραμα, ούτε σχέδιο, ούτε στόχους διαθέτουν. Στο ίδιο ερώτημα οφείλει να απαντήσει ο «άλλος δρόμος» που προτείνουμε εμείς. Η απάντηση κατά τη γνώμη μου προϋποθέτει τη δυναμική και τις ανατροπές που απαιτεί μια νέα μεταπολίτευση.

Και εξηγούμαι.

Στην καρδιά του «δημοκρατικού προβλήματος» βρίσκονται οι μεγάλες ανισότητες που διέπουν τις σχέσεις επιχειρηματικών συμφερόντων και κοινωνικών ομάδων. Το «ιψενικό τρίγωνο» κομματοκρατία- μιντιοκρατία- κεφαλαιοκρατία σημαδεύει τη νεότερη εποχή. Το νέο κατεστημένο που δημιουργήθηκε γύρω από την οικονομική ολιγαρχία και το δίκτυο των ιδιωτικών συμφερόντων που διαμεσολαβεί παντού θέτει σε πρωτοφανή κρίση τόσο τις συντεταγμένες εξουσίες της πολιτείας, όσο και τις διαδικασίες αντιπροσώπευσης.

Ολοένα και περισσότερο η δημοκρατία μας θέτει κανόνες που δεν τους εγγυάται. Οικοδομεί θεσμούς που αφήνει ανολοκλήρωτους. Επαγγέλλεται «μεταρρυθμίσεις» που μοιάζουν ψευδεπίγραφες. Εγκλωβίζεται σε τοπικισμούς που παραλύουν κάθε δυνατότητα απόφασης.

Ο πολίτης αναρωτιέται γιατί υπάρχουν δυο μέτρα και δυο σταθμά στη λειτουργία της αγοράς. Γιατί συνεχώς του μιλούν για «δωρεάν παιδεία» ή «δωρεάν περίθαλψη» που του στοιχίζει πανάκριβα. Γιατί πληρώνει υπέρογκα τέλη και φόρους για την ασφάλεια του, για τα δημόσια αγαθά που δικαιούται, για τις υπηρεσίες που του παρέχονται και δεν βρίσκει καμία ανταποδοτικότητα. Μοιάζει να επιστρέφουμε με γρήγορα βήματα στο 1870 όπου το 2,2% του πληθυσμού ασκούσε την πολιτική εξουσία χωρίς να πληρώνει κανένα φόρο και το 97,8% να μην έχει καμία συμμετοχή και να πληρώνει φόρους.

Και το χειρότερο απ΄ όλα το κράτος ο φορέας εξισορρόπησης των συμφερόντων και ο εγγυητής της συσσώρευσης και της διανομής του πλούτου γίνεται παραταξιακό λάφυρο, χώρος ανάπτυξης της παραοικονομίας και της διαμεσολάβησης, τόπος διαφθοράς και συναλλαγής.

 Έτσι, η πολιτική γίνεται ολοένα και πιο κλειστή υπόθεση των ολίγων, η απόφαση παίρνεται ολοένα και πιο μακριά από τον πολίτη, η δημοκρατία μας γίνεται ολοένα και περισσότερο ολιγαρχική.

Χρειαζόμαστε επειγόντως ανατροπή πολιτειακού χαρακτήρα που αφορά τη δομή, τη λειτουργία και ιδίως την εσωτερική ανασύνταξη των θεσμών και των συντεταγμένων εξουσιών της δημοκρατίας.

Πρώτο, πάνω στον επανακαθορισμό της έννοιας του δημόσιου συμφέροντος να οριοθετηθούν εξ υπαρχής οι σχέσεις του κράτους και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και να εγκατασταθεί πραγματική δημοκρατία στην αγορά. Ισονομία και ισοπολιτεία προς κάθε κατεύθυνση με σταθερούς και συμφωνημένους κανόνες.

Δεύτερο, πάνω στην περιφερειακή ανασυγκρότηση της χώρας, την αποκέντρωση της διακυβέρνησης και τον επιτελικό ρόλο τους κράτους να εμπεδωθεί το νέο αναπτυξιακό μοντέλο. Η επιτελική κυβέρνηση, η νέα δομή του προϋπολογισμού, η δραστική ανακατανομή πόρων και αρμοδιοτήτων, το κράτος διαφάνειας και αξιοκρατίας σε συνδυασμό με την περιφερειακή αυτοδιοίκηση και τον υποχρεωτικό νέο Καποδίστρια είναι τομή εκκίνησης της διακυβέρνησης.

Τρίτο, πάνω στη διαφάνεια, τη δημοσιότητα και την κοινωνική λογοδοσία να επανακαθοριστεί η σχέση και η διάκριση των συντεταγμένων εξουσιών της πολιτείας. Η διοίκηση, η δικαιοσύνη, η αστυνομία, ο στρατός, η εκκλησία υπόκειται στο δημοκρατικό έλεγχο.

Τέταρτο, πάνω στην εσωτερική ανασύνταξη των αντιπροσωπευτικών θεσμών να επαναπροσδιοριστούν οι σχέσεις εξουσίας. Η κυβέρνηση, η Βουλή, η αυτοδιοίκηση, το συνδικάτο αλλά και οι θεσμοί άμεσης δημοκρατίας είναι εταίροι με απολύτως διακριτούς και αυτόνομους ρόλους στο συμμετοχικό προγραμματισμό της ανάπτυξης.

Πέμπτο, πάνω στη ριζική αναδιάρθρωση των διαδικασιών αντιπροσώπευσης και των λειτουργιών του πολιτικού συστήματος θεμελιώνεται η νέα αυτονομία της πολιτικής.

 Η ριζική αλλαγή του εκλογικού νόμου με βουλευτές περιφέρειας, διπλή κάλπη, σύστημα μονοεδρικών περιφερειών, η απαγόρευση της ιδιωτικής χρηματοδότησης στα κόμματα, η ανεξάρτητη αρχή «πόθεν έσχες» για τους δημόσιους λειτουργούς είναι ορισμένα μόνο μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση.

Είναι φανερό ότι νέα μεταπολίτευση σημαίνει και νέα κοινωνική πλειοψηφία που μετατρέπεται σε πολιτική δύναμη διακυβέρνησης για τη σοσιαλδημοκρατία.

Απέναντι σε μια δεξιά που οι πρόσφατες ευρωπαϊκές εξελίξεις δείχνουν να αποβάλλει το μανδύα του μεσαίου χώρου, να οριοθετεί την συμμαχία της με τα λαϊκά στρώματα στη βάση της γενικευμένης ανασφάλειας που βιώνουν και να επαναφέρει τις διαχωριστικές γραμμές με επιθετικό τρόπο η σοσιαλδημοκρατία πρέπει να πάψει να πλέει σε θολά πελάγη πολυσυλλεκτικότητας.

Οφείλουμε να επαναπροσδιορίσουμε τις κοινωνικές μας συμμαχίες με στροφή στο χώρο του ιδιωτικού. Να συμπεριλάβουμε όλα τα στρώματα που βρίσκονται σε θέση ρήξης με το νέο κατεστημένο και τις παρασιτικές λειτουργίες, που απαιτούν μια άλλη στάση του κράτους και της πολιτικής απέναντι τους. Και να ανασκευάσουμε τις ξεπερασμένες από τα πράγματα στερεότυπες διακηρύξεις μας δίνοντας νέο περιεχόμενο στην παραγωγική ανασυγκρότηση και τη διαδικασία της αναδιανομής.

Με άλλα λόγια στην μεταπολίτευση ορίσαμε τους «μη προνομιούχους». Σήμερα ποιοι τους συναπαρτίζουν; Αν μείνουμε στα στερεότυπα του παρελθόντος η δεξαμενή συρρικνώνεται. Αν τολμήσουμε τις αναγκαίες ρήξεις η νέα πλειοψηφία θα έχει την ευρωστία και θα επιβάλει την δυναμική της νέας μεταπολίτευσης.