Περίληψη Βιβλίου: Κυβερνώσα Αριστερά ~ για το Δικαίωμα στην Ευημερία.
Κώστας Σκανδαλίδης
ΚΥΒΕΡΝΩΣΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ
~ για το Δικαίωμα στην Ευημερία
(Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Α. Α. ΛΙΒΑΝΗ»
και παρουσιάστηκε στην Αθήνα στις 16 Δεκεμβρίου 2008)
¾¾¾¾¾¾¾¾
ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΒΙΒΛΙΟΥ
«Το ΠΑΣΟΚ είναι η δυνατότητα της Αριστεράς
να κυβερνήσει τη χώρα»
Ανδρέας Γ. Παπανδρέου
1. Μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου ο πλανήτης εισέρχεται στην εποχή της ύστερης παγκοσμιοποίησης. Η κατάκτηση και ενοποίηση των αγορών και η συσσώρευση κεφαλαίου σε παγκόσμια κλίμακα δεν αμφισβητεί –αντιθέτως γενικεύει– τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής αλλά και μεταθέτει τις κυρίαρχες αντιθέσεις, τις γραμμές αντιπαράθεσης και τις εστίες έντασης. Μεταβαίνοντας από το βιομηχανικό μοντέλο στην κοινωνία της γνώσης αλλάζει δραστικά ο τρόπος παραγωγής, διανομής και κατανάλωσης των αγαθών.
Οι οικονομίες παύουν να εγκλωβίζονται στα όρια του εθνικού κράτους που, με τη σειρά του, παύει να κυριαρχεί και να κατευθύνει τις αγορές. Η ομοιόμορφη μαζική παραγωγή και κατανάλωση δίνει τη θέση της στην ευέλικτη παραγωγή, στην πλουραλιστική και ευμετάβλητη ζήτηση. Ο ακραίος «παραγωγισμός» και ο υπερκαταναλωτισμός κατασκευάζουν προϊόντα χωρίς διάρκεια, συνήθειες χωρίς αξίες, σχέσεις χωρίς αρχές, πολιτισμικές συμπεριφορές χωρίς βάθος. Οι αγορές εργασίας μοιάζουν με θρυμματισμένο και ανεξέλεγκτο τοπίο και οι δυνάμεις της εργασίας ανακαλύπτουν ότι ο «ταξικός εχθρός» δεν είναι καν εθνικός και τις περισσότερες φορές καταντά αόρατος. Οι κοινωνικές τάξεις έρμαιο στον υπερκαταναλωτισμό κατακερματίζονται, μεταλλάσσονται, ανασυντίθενται. Προϊόντα, ιδέες, σημασίες, σχέσεις, ανάγκες, «χρήσιμες» αξίες εμφανίζονται ως διάττοντες αστέρες για να καταλήξουν αμέσως μετά στις χωματερές της ιστορίας. Ο εμπορευματικός και τεχνοκρατικός πολιτισμός της Δύσης ολοκληρώνεται και η ανθρωπότητα στο σύνολό της πια τον καταναλώνει σταγόνα-σταγόνα.
Οι δρόμοι του εμπορίου, που πάντοτε αποτελούν τη βάση της ισορροπίας και των κατανομών ισχύος στον πλανήτη, ανοίγουν προς το χώρο της Κεντρικής Ασίας και της Κασπίας όπου τα «ασιατικά Βαλκάνια» γίνονται το επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος. Αναδιατάσσονται οι γεωστρατηγικοί προσανατολισμοί σε ένα ρευστό τοπίο. Η ανάπτυξη και διεύρυνση της Ενωμένης Ευρώπης προς την Ανατολή· η ανερχόμενη και απρόβλεπτη ως νέα παγκόσμια δύναμη Κίνα· η επιστροφή της Ρωσίας μετά τη μεταβατική φάση που ακολούθησε τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης· η διεκδίκηση ρόλου από ισχυρές περιφερειακές δυνάμεις όπως η Ινδία, το Ιράν, η Ουκρανία, η Τουρκία· συνθέτουν το μωσαϊκό των νέων αντιπαραθέσεων. Η ύστερη παγκοσμιοποίηση στην εξέλιξή της δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ένα πολυπολικό κόσμο σε πείσμα της μονοκρατορίας της μίας υπερδύναμης.
2. Οι βεβαιότητες που γέννησε το ορόσημο του 1989 αμφισβητούνται σοβαρά. Παρά την πρόσκαιρη ανάπτυξη των πρώτων χρόνων το σκηνικό αλλάζει ριζικά. Οι άνεμοι της ύστερης παγκοσμιοποίησης πνέουν ανεξέλεγκτοι, υποταγμένοι στις ίδιες τις δυναμικές που δημιούργησαν η τεχνολογική έκρηξη και η απελευθέρωση του κεφαλαίου και των αγορών.
Η πρώτη βεβαιότητα που αμφισβητείται είναι η παντοδυναμία και αυτάρκεια της ασύδοτης αγοράς. Οι θιασώτες της αυτορρύθμισης των αγορών ζουν ήδη στη δίνη μιας ανεξέλεγκτης δομικής οικονομικής κρίσης. Ο κύκλος της αχαλίνωτης κερδοσκοπίας μετέφερε την οικονομική δραστηριότητα από την παραγωγή και το εμπόριο στον «καπιταλισμό-καζίνο» και τα «τοξικά ομόλογα» που παράγει ανεμπόδιστα. Οι επιπτώσεις της κρίσης στις εθνικές οικονομίες μόλις αρχίζουν να διαφαίνονται και απειλούν να γίνουν σωρευτικές. Η εναπόθεση των ελπίδων στο κράτος και την επιστροφή του Κέινς μοιάζει με παρωδία και είναι εμβαλωματική. Το 2009 δεν είναι 1929.
Η δεύτερη βεβαιότητα που αμφισβητείται είναι η αρχικά προβλεπόμενη κατανομή ισχύος στον πλανήτη της μίας παγκόσμιας δύναμης. Η απρόσκοπτη επέκταση του κεφαλαίου στις αγορές του πρώην σοβιετικού μπλοκ και το συνειδητό άνοιγμα της Κίνας στην παγκόσμια αγορά, από στρατηγικό πλεονέκτημα των ΗΠΑ κινδυνεύουν να γίνουν καταλύτης απομείωσης της ισχύος τους. Πλούτος και ισχύς μετατοπίζονται προς τη Ρωσία, την Κίνα, την Ινδία, τις αραβικές χώρες μεταβάλλοντας «δόγματα» και «νομοτέλειες» της γεωπολιτικής στρατηγικής. Σε αυτό το πολύπλοκο και σύνθετο τοπίο ο κόσμος του μέλλοντος δε μπορεί παρά να είναι κόσμος πολλών πόλων και άρα απαιτούνται νέα δόγματα, θεσμοί και σχέσεις.
Η τρίτη βεβαιότητα που αμφισβητείται είναι ότι η Ευρώπη μετά την ΟΝΕ και το ευρώ απρόσκοπτα θα ολοκληρωθεί ως ομοσπονδιακή ένωση κρατών και λαών. Η αδυναμία των ευρωπαϊκών ηγεσιών να αντιμετωπίσουν δραστικά το δημοκρατικό και κοινωνικό έλλειμμα και να εντάξουν τις οικονομικές επιλογές της Κεντρικής Τράπεζας σε ολοκληρωμένη στρατηγική πολιτικής και θεσμικής ενοποίησης απομακρύνει τη δυνατότητα να υπάρξει πραγματική ευρωπαϊκή κυβέρνηση στο ορατό μέλλον.
Η τέταρτη βεβαιότητα που αμφισβητείται είναι ότι μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, τα Βαλκάνια θα αποκτούσαν μια νέα βιώσιμη ισορροπία. Με τα προβλήματα των εθνοτήτων, τις μονομερείς αναγνωρίσεις, τη διεκδίκηση αλλαγής συνόρων το βαλκανικό πρόβλημα τείνει να παγιωθεί όπως το μεσανατολικό. Οι πληγές στο Κυπριακό, το Βαλκανικό, το Παλαιστινιακό, το Κουρδικό παραμένουν ανοικτές και χαίνουσες.
Η τελευταία βεβαιότητα που αμφισβητείται αφορά τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Δεν είναι μόνο τα καθεστώτα βίας και αυταρχισμού, οι κοινωνίες διακρίσεων και ρατσισμού, τα πολιτισμικά πρότυπα χειραγώγησης του ανθρώπου που επικρατούν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη. Είναι και η δύσκολη εμπέδωση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας σε καθεστώτα που αναζητούν τη δημοκρατική τους ταυτότητα και η κρίση της δημοκρατίας και των θεσμών της στη Δύση. Το «δημοκρατικό ζήτημα» συνδέεται με την υποβάθμιση της πολιτικής σε τεχνική διαχείρισης της εξουσίας και σε απευθείας εκπροσώπηση συμφερόντων. Διερχόμαστε μία εξόχως αντιδημοκρατική, αυταρχική και ολιγαρχική εποχή.
Τα προβλήματα διεθνούς ασφάλειας και ειρήνης εντείνονται διαρκώς, η φτώχεια εξαπλώνεται, τα ανθρώπινα δικαιώματα παραμένουν κενό γράμμα στην καθημερινότητα εκατομμυρίων ανθρώπων. Οι παγκόσμιες ανισότητες διευρύνονται τη στιγμή που το οικολογικό και περιβαλλοντικό πρόβλημα υποθηκεύει το μέλλον των επερχόμενων γενεών. Ζούμε την εποχή της αβεβαιότητας.
3. Ζούμε, όμως, και την εποχή της αποκάλυψης όπου όλα έρχονται στο φως: δομές, συμφέροντα, διαπλοκές, εξουσιαστικές σχέσεις, κυνικές επιδιώξεις. Τα δακτυλικά αποτυπώματα της νέας εποχής έχουν όνομα και προτρέπουν κάθε προοδευτική δύναμη σε στόχους που να υπηρετούν τον άνθρωπο και τη ζωή του. Οι «χρηματιστηριακοί δείκτες» προτρέπουν στην ανάγκη επαναρρύθμισης των αγορών. Η «κλιματική αλλαγή» προτρέπει σε ριζική αλλαγή στάσης και πολιτικής που να προστατεύει τη ζωή, τους φυσικούς και περιβαλλοντικούς πόρους, την οικολογική ισορροπία. Η «διατροφική κρίση» προτρέπει στον οικολογικό αναπροσανατολισμό της αγοράς. Η «βιογενετική» προτρέπει στην ανάγκη να διαμορφωθεί μια νέα ηθική και δεοντολογία στις σχέσεις πολιτικής, επιστήμης και οικονομίας. Η «νέα φτώχεια» προτρέπει στην απόλυτη προτεραιότητα για παγκόσμια αναδιανομή του πλούτου και για κοινωνική αλληλεγγύη. Τα «ανθρώπινα γκέτο» προτρέπουν στην ανάγκη επανένταξης και κοινωνικής συνοχής. Ο «τρόμος πάνω από την πόλη» προτρέπει σε ανάδειξη πολιτικών ασφάλειας και αρμονίας στην καθημερινή ζωή. Ο «ηλεκτρονικός διεθνισμός» προτρέπει σε παγκόσμιο επίπεδο την ανάδειξη θεσμών προάσπισης των ατομικών δικαιωμάτων. Η «μονομερής αναγνώριση κρατών» προτρέπει σε νέο δίκτυο διεθνών οργανισμών και υπερεθνικών θεσμών.
4. Η ύστερη παγκοσμιοποίηση στη διαδρομή της αφήνει ιδεολογικά και πολιτικά θύματα. Πρώτα απ’ όλα το «κράτος-αφέντης». Δεν είναι μόνο ο «κρατικός σοσιαλισμός» που ανήκει πια στην ιστορία. Είναι ο ευρύτερος συντηρητισμός, δεξιός ή αριστερός, που εκφράζεται με τη βαθιά προσήλωση στον «κρατισμό» κάθε μορφής. Η διπλή απονομιμοποίηση της κρατικής εξουσίας είτε ως εξωτερική με τη μείωση της εθνικής κυριαρχίας, είτε ως εσωτερική με την αδυναμία της να εγγυηθεί, αποδομώντας τις σχέσεις της με την κοινωνία, την εξέλιξη των πραγμάτων μετατρέπει το κράτος από αποκλειστικό σε επιμέρους φορέα διακυβέρνησης. Η επιστροφή στο «κράτος-αφέντη» είναι φενάκη και η αναζήτηση του νέου ρόλου του κράτους κεντρικό ζήτημα για την πρόοδο και την ευημερία.
Μετά τον «κρατισμό» πήρε σειρά το παραδοσιακό «κράτος πρόνοιας» του σοσιαλδημοκρατικού συμβολαίου. Σε μια οικονομία που δεν κλείνεται στα σύνορά της· σε μια χώρα που δεν ασκεί εθνική νομισματική πολιτική· σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον που οι όροι του δεν αποφασίζονται στην εθνική επικράτεια· σε ένα πλαίσιο που η δασμολογική προστασία είναι αδύνατη· το να ζητάς επιστροφή στον Κεϊνσιανισμό και την «εταιρική διακυβέρνηση» είναι ουτοπία. Το σύγχρονο κοινωνικό κράτος απαιτεί νέες δομές και κατευθύνσεις για τη σοσιαλιστική παράταξη.
Και πρόσφατα, ήρθε η σειρά του «νεοφιλελευθερισμού» που εκλιπαρεί το κράτος να καλύψει το κόστος της οικονομικής κρίσης. Η μυθοποίηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, η αχαλίνωτη κερδοσκοπία, η δραστική συρρίκνωση και ιδιωτικοποίηση του κράτους και η προβολή της αγοράς ως του μόνου μηχανισμού κατανομής πλούτου, αγαθών και υπηρεσιών αποδομούνται. Η αγορά ούτε ανάπτυξη εξασφάλισε, ούτε την κρίση αποσόβησε, ούτε την ευημερία διασφάλισε. Εσχάτως δε η νεοφιλελεύθερη συνταγή αφήνει πίσω της υψηλά δημόσια ελλείμματα, ανεργία, αύξηση της κοινωνικής ανισότητας, καταστροφή του περιβάλλοντος.
Β. Quo Vadis?
5. Η συγκυρία της ύστερης παγκοσμιοποίησης και της χρηματοπιστωτικής κρίσης βρίσκει την Ελλάδα ανοχύρωτη χώρα και στο τέλος εποχής. Ο τριακονταετής ιστορικός κύκλος της Μεταπολίτευσης έκλεισε οριστικά με την Ολυμπιάδα της Αθήνας. Ο απολογισμός αυτής της διαδρομής μας βρίσκει ιστορικά δικαιωμένους καθώς με την κυρίαρχη συμβολή μας υπήρξε εποχή προόδου για τον τόπο. Η Ελλάδα από μια περιθωριακή και εξαρτημένη χώρα της Βαλκανικής έγινε σημαντική ευρωπαϊκή δύναμη. Περνώντας διαδοχικά από τις δεκαετίες Αποκατάστασης της Δημοκρατίας, Αλλαγής, Εκσυγχρονισμού, ο λαός ενώθηκε, το τραύμα του διχασμού επουλώθηκε, η ξενόφερτη βασιλεία απομακρύνθηκε, το κοινωνικό κράτος έκανε πρώτη φορά την εμφάνισή του, οι θεσμοί στηρίχτηκαν σε γερά θεμέλια, η οικονομία ένιωσε τη σιγουριά της ΟΝΕ και του ευρώ, η χώρα αναπτύχθηκε με σημαντικούς ρυθμούς. Η κοινωνία απέκτησε συνοχή και αυτοπεποίθηση, η πατρίδα στεκόταν ξανά περήφανη, η ζωή έγινε καλύτερη για τους Έλληνες.
Ενώ η είσοδος της χώρας στην ΟΝΕ που συναρτήθηκε με την οικονομική σταθερότητα, τη μακροοικονομική ισορροπία και τους ψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, σήμανε το τέλος μιας αναγκαστικά διαχειριστικής περιόδου, η μάχη για την πραγματική σύγκλιση πρόβαλε νομοτελειακά ως ο επόμενος εθνικός στόχος. Στόχος που απαιτούσε μια γιγάντια εσωτερική ανασύνταξη, άλλο αναπτυξιακό μοντέλο, άλλη θεσμική συγκρότηση της δημοκρατίας, άλλη κατανομή του πλούτου, άλλο κράτος. Αντ’ αυτού, από το 2000 η Ελλάδα ψάχνει το δρόμο της και δεν τον βρίσκει. Η κρίση προσανατολισμού πολλαπλασιάζει δραματικά τους κινδύνους και μια νέα εποχή χρονικής υστέρησης δείχνει να βαραίνει τον τόπο καθώς η απειλή απεμπόλησης των κεκτημένων του προηγούμενου ιστορικού κύκλου ρίχνει ήδη τη σκιά της. Απέναντι στις καταλυτικές αλλαγές και εξελίξεις και τις επαπειλούμενες συνέπειες της οικονομικής κρίσης η χώρα στέκεται ανοχύρωτη. Με την επιστροφή της Δεξιάς η οικονομία γίνεται ξανά ευάλωτη, η παραγωγή ασθενική, ο πλούτος ολοένα και πιο άνισα κατανεμημένος, η δημοκρατία ξανά ολιγαρχική και ατελέσφορη, η πολιτική σε παρακμή, η κοινωνία σε στάση ανοχής και συνενοχής. Και το πολιτικό σύστημα που εγκαθιδρύθηκε με τη Μεταπολίτευση παγιωμένο και ακίνητο, με την υπάρχουσα φυσιογνωμία και διάταξη των δυνάμεών του, με τις δεδομένες συνθήκες εσωτερικής δομής και λειτουργίας του έχει χάσει την ικανότητα αυτορρύθμισης και αλλαγής.
6. Ο τόπος χρειάζεται να ξεκινήσει ξανά την πορεία προς τα εμπρός με σχέδιο, όραμα και δύναμη. Χρειάζεται επανεκκίνηση και στην ουσία μια Νέα Μεταπολίτευση. Πολλά έχουν αλλάξει ριζικά από τότε:
Η Μεταπολίτευση πυροδότησε τη δυναμική πολιτικοποίηση του λαού και κυρίως της νεολαίας πάνω σε εθνικά, πανδημοκρατικά και κοινωνικά αιτήματα πρωτογενούς χαρακτήρα. Η Νέα Μεταπολίτευση πρέπει να κινητοποιήσει απογοητευμένους και παραιτημένους πολίτες πάνω σε ένα όραμα και μια επαγγελία ατομικής και συλλογικής ευημερίας.
Η Μεταπολίτευση έθετε τους στόχους και τους ιεραρχούσε με πρώτιστο την εθνική ανεξαρτησία και ακολούθως τη λαϊκή κυριαρχία και την κοινωνική αλλαγή. Η Νέα Μεταπολίτευση έχει τους ίδιους στόχους με σύγχρονο περιεχόμενο και άλλη ιεράρχηση. Ξεκινά με τη δημοκρατία, την ανασύνταξη της πολιτείας, την αλλαγή στο κράτος και τους θεσμούς για να εγγυηθεί άλλο πρότυπο ανάπτυξης και δικαιότερη κατανομή της ευημερίας.
Η Μεταπολίτευση ήταν υπόθεση κάθε πατριώτη και δημοκράτη, κάθε νέου ή παλιότερου πολιτικού φορέα, προοδευτικού ή συντηρητικού, αριστερού, κεντρώου ή δεξιού που αντιστάθηκε στη δικτατορία. Η Νέα Μεταπολίτευση είναι υπόθεση κάθε προοδευτικού πολίτη, κάθε προοδευτικού και δημοκρατικού φορέα που προτάσσει τις ριζοσπαστικές αλλαγές που απαιτούνται. Είναι υπόθεση των δυνάμεων της προόδου, της μεταρρύθμισης, της κοινωνικής αλλαγής.
Κατά συνέπεια, ο δρόμος της Νέας Μεταπολίτευσης έχει όνομα: δημοκρατική ανατροπή. Έχει όραμα: ευημερία για τη χώρα και τους πολίτες. Έχει μια καταλυτική προϋπόθεση: Κυβερνώσα Αριστερά.
Γ. Και Αριστερά και Κυβερνώσα
7. Η Κυβερνώσα Αριστερά είναι μια Αριστερά με την πιο αυθεντική έννοια του όρου. Οραματίζεται μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση, καταπίεση και αλλοτρίωση, μια κοινωνία ελεύθερων και χειραφετημένων πολιτών, μια κοινωνία, όπου στη διανομή του πλούτου που συνολικά δημιουργεί και παράγει, ο καθένας συμμετέχει δίκαια και αναλογικά. Κάθε επιλογή και δράση της έχει μέτρο τον άνθρωπο και τη ζωή του. Είναι μια ουμανιστική Αριστερά. Η ουτοπία της ταυτίζεται με μια νέα εποχή αναγέννησης και ανθρωπισμού και με μια πολιτεία ανθρώπου. Ουτοπία που δεν απομακρύνεται στο χρόνο αλλά στηρίζεται στη σύγχρονη δυνατότητα των πολιτών να αυτοκυβερνηθούν. Είναι μια σύγχρονη Αριστερά. Διαθέτει σχέδιο διακυβέρνησης, σχέδιο συγκεκριμένων επιλογών και αλλαγών που αντιμετωπίζουν τα καθημερινά προβλήματα των ανθρώπων αντιπροσωπεύοντας μια αριστερή και προοδευτική διακυβέρνηση. Είναι και Αριστερά και Κυβερνώσα, άρα μια επίκαιρη Αριστερά. Θεωρεί τη δημοκρατική διαδικασία όχι απλώς ένα μέσο για να επιτύχει στόχους αλλά βίωμα και αυτοσκοπό. Είναι μια βαθύτατα δημοκρατική Αριστερά. Εξακολουθεί να προτάσσει πάνω απ’ όλα το συμφέρον της πατρίδας γι’ αυτό παραμένει μια πατριωτική Αριστερά. Δεν υποτάσσεται ούτε σε σοβινιστικές πρακτικές, ούτε σε κοσμοπολίτικες συμπεριφορές. Είναι κίνημα βαθιά διεθνιστικό και αλληλέγγυο με τους ανθρώπους, τους λαούς, τα έθνη όπου γης. Είναι μια οικουμενική Αριστερά.
8. Στις νέες πραγματικότητες χρειάζεται να αξιολογηθούν, να επανακριθούν και να επαναπροσδιοριστούν οι έννοιες της κοινωνικής προόδου και της ατομικής ολοκλήρωσης μέσα σε αυτή, στο πλαίσιο πάντοτε του διαχρονικού στόχου της προοδευτικής ιδεολογίας και πολιτικής που είναι η κοινωνία της ατομικής και συλλογικής ευημερίας. Όλα περιστρέφονται και εξελίσσονται γύρω από τις αξίες της ισότητας, της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης και σε αυτές αναφέρονται. Πάνω στη διαλεκτική σχέση, την αέναη αντιπαράθεση και την εκάστοτε σύνθεση της ισότητας με την ελευθερία υψώθηκαν οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στην Αριστερά και τη Δεξιά. Και η θεσμική κατοχύρωση των ορίων τους αποτελούσε κάθε φορά το μέτρο δημοκρατίας. Η πρώτη διαχωριστική γραμμή είναι η αντιπαράθεση του συλλογικού με το ατομικό. Η Αριστερά ιστορικά αντιπροσωπεύει κινήματα ισότητας και ταξικών-συλλογικών διεκδικήσεων, ενώ η Δεξιά κατά κύριο λόγο πολιτικές οικονομικής ελευθερίας και ατομικών επιλογών. Η αλληλεγγύη για τη μεν Αριστερά είναι υπόθεση αξιών, δομών, κοινωνικής οργάνωσης και παροχής αγαθών, για τη δε Δεξιά είναι κυρίως υπόθεση ατομικών πρωτοβουλιών και φιλανθρωπικών κινημάτων. Η δικαιοσύνη εμπεδώνεται μέσω του κράτους το οποίο για τη μεν Αριστερά διαμορφώνει και νομιμοποιεί τις αλλαγές είτε ως επιδιαιτητής είτε ως φορέας ταξικής επιβολής, για τη δε Δεξιά διαμορφώνει και νομιμοποιεί την αναπαραγωγή και ενίσχυση των κατεστημένων συμφερόντων είτε ως τυπικός διεκπεραιωτής της ιδιωτικής οικονομίας, είτε ως παρεμβατικός μηχανισμός στην αγορά.
9. Το καθήκον των προοδευτικών δυνάμεων είναι να οδηγήσουν σε διαλεκτική αναδόμηση και νέα ιστορική σύνθεση των αξιών της ισότητας και της ελευθερίας και στη βάση της να προσδιορίσουν το σύγχρονο και πραγματικό περιεχόμενο της αλληλεγγύης και της δικαιοσύνης. Αυτή η σύνθεση που συνδέει την ατομική ελευθερία με την κοινωνική πρόοδο και την ατομική πρόοδο με τη συνολική κοινωνική ευημερία, εξαιτίας των δυνατοτήτων του πολίτη του 21ου αιώνα, δε μπορεί πια να προσδιοριστεί με πατερναλιστικές, κρατικιστικές ή αγοραίες λογικές επιβολής του συλλογικού στο ατομικό ή αντιστρόφως. Σε αυτή τη σύνθεση τα ατομικά δικαιώματα, είτε είναι πολιτικές ελευθερίες είτε ανθρώπινα δικαιώματα αντιπροσωπεύουν μορφές νομικής ή τυπικής ισότητας. Στον αντίποδα τα κοινωνικά δικαιώματα αντιπροσωπεύουν ουσιαστικές ελευθερίες με ατελή μορφή αλλά με σαφή τον αναλογικό τους χαρακτήρα. Αυτό το χαρακτήρα οφείλει να εγγυηθεί σήμερα μια προοδευτική πολιτεία καθιστώντας τα κοινωνικά δικαιώματα, δικαιώματα ισότητας δυνατοτήτων θεσμικά κατοχυρωμένων. Στους καιρούς μας η ελεύθερη και ίση πρόσβαση σε αυτές τις δυνατότητες είναι το κορυφαίο ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης. Στο πολιτικό επίπεδο οι ίσες δυνατότητες προϋποθέτουν τη διασφάλιση της συμμετοχής των πολιτών και όλων των φορέων τους στα πολιτικά δρώμενα. Δεν υπάρχουν προοδευτικές πολιτικές στο όνομα του λαού που στην πράξη ασκούνται ερήμην του. Στο κοινωνικό επίπεδο οι ίσες δυνατότητες αφορούν κατά κανόνα την ίση αφετηρία για όλους στη διασφάλιση της πρωταρχικής επιλογής που είναι η πρόσβαση στα δημόσια και κοινωνικά αγαθά. Από κει και πέρα δεν ισοπεδώνουν τις αξίες αλλά υπηρετούν την αξιοκρατία ως ατομικό και συλλογικό δικαίωμα που αποτελεί κοινωνική κατάκτηση. Εδώ συναντά η Πρόοδος την Αριστερά και τις αξίες της. Κατά συνέπεια, ισότητα προς τα πάνω και αναλογικά για όλους, ελευθερία επιλογής και δυνατότητα πρόσβασης για τον καθένα. Με την κοινωνία ίσων δυνατοτήτων και αξιοκρατικών επιλογών η προοδευτική Αριστερά επαγγέλλεται τη σοσιαλιστική αλλαγή σε συνθήκες πλήρους και πραγματικής δημοκρατίας.
10. Η προοδευτική έκφραση της νέας ιστορικής σύνθεσης συμπυκνώνεται στο όραμα της ευημερίας ως ατομικού και συλλογικού δικαιώματος. Δικαίωμα με αναφορά στον πολίτη, στην πόλη, στο έθνος, στον πολιτισμό που αντανακλάται στην οργάνωση της πολιτείας και αποτελεί ποιοτικό μέτρο ζωής. Δικαίωμα που προϋποθέτει την απρόσκοπτη και ολόπλευρη ανάπτυξη των ατομικών δυνατοτήτων του ανθρώπου, τη δίκαιη και αναλογική κατανομή του πλούτου και του μόχθου του, σε μια ανοικτή, ανεκτική και αλληλέγγυα κοινωνία. Η προοδευτική Αριστερά κατοχυρώνει θεσμικά και εγγυάται το δημοκρατικό δικαίωμα όλων στην παιδεία, στην εργασία, στην υγεία, στον πολιτισμό, στην καινοτομία. Παράλληλα διεκδικεί και κατακτά το κοινωνικό δικαίωμα του καθενός για επαρκές εισόδημα, εκπαίδευση, απασχόληση, περίθαλψη, ασφάλιση. Το σύνθημα «Κανένας αναλφάβητος – Κανένας άνεργος – Κανένας ανασφάλιστος – Κανένας κάτω από το όριο της φτώχειας» είναι η πρωταρχική της επιλογή. Μαζί με την ισότητα δυνατοτήτων και την αξιοκρατία παντού, συνιστά το κοινωνικό της πρόταγμα. Μια δημοκρατία πραγματικής συμμετοχής, συνευθύνης και συναπόφασης που οργανώνει δίκαια την κοινωνία και θεμελιώνεται στον ισχυρό, ευσυνείδητο και αυτεξούσιο πολίτη είναι το δημοκρατικό της πρόταγμα. Για να το μετατρέψει σε πολιτική πράξη η Κυβερνώσα Αριστερά βουλεύεται, σχεδιάζει και ενεργεί για το σύνολο της κοινωνίας. Στηρίζεται στην κοινωνική συμμαχία όλων των παραγωγικών και εκσυγχρονιστικών δυνάμεων της χώρας και έχει απέναντι τις δυνάμεις της αντιπαραγωγικής οικονομίας, της έκνομης διαμεσολάβησης, της αισχροκέρδειας, του παρασιτισμού, της διαφθοράς και της συναλλαγής. Το δικαίωμα στην ευημερία προϋποθέτει τη δημοκρατική ανατροπή του σημερινού status συμφερόντων.
11. Στις συνθήκες της παγκόσμιας αγοράς και της διεθνοποιημένης οικονομίας η ανάπτυξη βρίσκεται στο επίκεντρο των εξελίξεων και χωρίς αυτή δεν κατοχυρώνεται το δικαίωμα στην ευημερία. Καμιά εθνική οικονομία δε μπορεί πια να αναπτυχθεί σε συνθήκες εσωστρέφειας, αυτάρκειας και αυτοδυναμίας έξω από το πλαίσιο του ανταγωνισμού. Η προοδευτική Αριστερά οφείλει να το αποδεχτεί, όχι όμως και να αποδεχτεί μια κοινωνία υποταγμένη στην αγορά. Αποδέχεται την αγορά και τους κανόνες της τους οποίους αποφασίζει η πολιτεία με τους θεσμούς της, ως το μέσο επιχειρηματικής πρωτοβουλίας και οικονομικής δραστηριότητας και ως φορέα παραγωγής πλούτου γι’ αυτό ενισχύει την ατομική ή συλλογική προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση. Για την Κυβερνώσα Αριστερά η κοινωνία αποφασίζει, η αγορά συνεισφέρει δημιουργικά στην ατομική και συλλογική ευημερία και η πολιτεία εγγυάται τη δημοκρατία στη δομή και τη λήψη των αποφάσεων. Γι’ αυτήν δεν αρκεί η ποσοτική μεγέθυνση του παραγόμενου πλούτου που είναι έτσι κι αλλιώς αναγκαία. Η ανάπτυξη αποκτά ποιοτικά χαρακτηριστικά με την ισομέρεια, την αειφορία και την αναδιανομή. Η ισομέρεια αφορά τον ολοκληρωμένο παραγωγικό ιστό και την ισόρροπη ανάπτυξη, η αειφορία τον περιβαλλοντικό και οικολογικό αναπροσανατολισμό της και η αναδιανομή την άρση των κοινωνικών ανισοτήτων και τη δικαιότερη κατανομή του πλούτου. Τέλος η ανάπτυξη δε μπορεί να απομονωθεί από τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες εξελίξεις καθώς επηρεάζεται καταλυτικά από αυτές και σε κάποιους τομείς οριοθετείται ασφυκτικά. Μια εθνική αναπτυξιακή στρατηγική εντάσσει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και τις επιλογές που απορρέουν από αυτή στο σχεδιασμό της.
Η ισομέρεια υποδηλώνει τη ριζική αλλαγή προσανατολισμού και στόχων της ανάπτυξης από την ποσότητα στην ποιότητα, συνδέεται με την ενεργοποίηση όλων των παραγωγικών δυνάμεων ενός τόπου, την αξιοποίηση των συγκριτικών του πλεονεκτημάτων, την ισόρροπη περιφερειακή και χωροταξική ανάπτυξη, την άρση των γεωγραφικών ανισοτήτων και την αναβάθμιση των φθινουσών περιοχών. Η αειφορία δεν περιορίζεται στη βιώσιμη ανάπτυξη που είναι προϋπόθεσή της. Συνδέει ευρύτερα τη ζωή με το περιβάλλον σχεδιάζοντας τους όρους της αναπαραγωγής της ίδιας της ζωής ως χρέος για τις επόμενες γενιές. Η αειφορία απαιτεί στρατηγική μακράς εμβέλειας, επενδύσεις σημαντικού κόστους και αποτελεί αναπτυξιακό μέγεθος ενταγμένο στο σχεδιασμό της ανάπτυξης. Η αναδιανομή του παραγόμενου πλούτου προϋποθέτει το δομικό, αρθρωμένο και ολοκληρωμένο κοινωνικό κράτος που οργανώνεται ως αυτόνομο και οργανικό στοιχείο της ανάπτυξης, οικοδομείται με μόνιμες και διευρυνόμενες δομές σε όλα τα πεδία της κοινωνικής προστασίας, δομές που με τη σειρά τους ανατροφοδοτούν την ανάπτυξη.
12. Το κλασσικό πρόταγμα της σοσιαλδημοκρατίας για οικονομική, πολιτική και κοινωνική δημοκρατία είναι εξόχως επίκαιρο για μια πολιτεία που φιλοδοξεί να οργανώσει τη σύγχρονη ανάπτυξη και να θεμελιώσει το δικαίωμα στην ευημερία.
Για την Κυβερνώσα Αριστερά η οικονομική δημοκρατία απαιτεί μια νέα σχέση κράτους και αγοράς στη βάση του δημοσίου συμφέροντος και θεμελιώνεται σε πολύ συγκεκριμένες επιλογές:
1. Το δημόσιο συμφέρον υπαγορεύει το ρυθμιακό πλαίσιο και τους κανόνες της αγοράς που αποφασίζονται από τους πολιτικούς θεσμούς.
2. Ο εκδημοκρατισμός της αγοράς απαιτεί το πλαίσιο και οι κανόνες να είναι ίδιοι για όλες τις μορφές οργάνωσης της παραγωγής (δημόσιες, ιδιωτικές, κοινωνικές) και το κράτος όχι μόνο δεν παραβιάζει τους κανόνες αλλά εγγυάται την εφαρμογή τους.
3. Αποκαθίστανται οι απολύτως διακριτοί ρόλοι του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα με το κράτος να έχει την ευθύνη της διαχείρισης του δημόσιου πλούτου και τον έλεγχο του δικτύου υποδομών που καθορίζουν τη θέση της χώρας στην αναπτυξιακή πυραμίδα.
4. Η πολιτεία ασκεί την κοινωνική της πολιτική μέσω του κράτους αναλαμβάνοντας πλήρως το κόστος της, δεν το φορτώνει στις επιχειρήσεις του δημοσίου ή του κοινωνικού τομέα.
Για την Κυβερνώσα Αριστερά η πολιτική δημοκρατία εκφράζεται με ένα σύστημα διακυβέρνησης που θεμελιώνεται σε πολύ συγκεκριμένες αρχές:
1. Η αρχή της εγγύτητας στον πολίτη σε ότι αφορά τη λήψη των αποφάσεων.
2. Η αρχή της επικουρικότητας των θεσμών σε ότι αφορά τον προγραμματισμό της ανάπτυξης.
3. Η αρχή της αναλογικότητας των ευθυνών σε ότι αφορά την κατανομή και άσκηση αρμοδιοτήτων.
4. Η αρχή της διαφάνειας των λειτουργιών σε ότι αφορά οποιαδήποτε απόφαση ή επιλογή του οποιουδήποτε θεσμού.
5. Η αρχή της κοινωνικής λογοδοσίας σε ότι αφορά τον έλεγχο εφαρμογής του προγράμματος και των πολιτικών.
Για την Κυβερνώσα Αριστερά η κοινωνική δημοκρατία αποκτά το ριζοσπαστικό της περιεχόμενο όταν κράτος και αντιπροσωπευτικοί θεσμοί πλαισιώνονται από εναλλακτικές λύσεις και επιλογές που έρχονται από τα κάτω, από κοινωνικά κινήματα και θεσμούς άμεσης δημοκρατίας. Εκεί συναντώνται ξανά και συντίθενται κυρίως το ατομικό με το συλλογικό και διασφαλίζονται οι όροι του κοινωνικού ελέγχου. Από κει και πέρα η Κυβερνώσα Αριστερά προτείνει ένα σύστημα παγκόσμιας ασφάλειας και συνεργασίας πάνω στις αρχές μιας οικουμενικής δημοκρατίας όχι κοσμοπολίτικου αλλά ευρύτατα προοδευτικού διεθνιστικού χαρακτήρα και τα όργανα που μπορούν να την υλοποιήσουν.
13. Τέλος η Κυβερνώσα Αριστερά ως πολιτικός σχηματισμός είναι μια Ανοιχτή Πολιτική Κοινότητα με ισχυρή προγραμματική συγκρότηση. Είναι πολιτικό κίνημα βάσης, πολύχρωμο και πολυτασικό. Διαθέτει πολιτικό σχέδιο αποφασισμένο με τις συμμετοχικές διαδικασίες ενός σύγχρονου, δημοκρατικού, σοσιαλιστικού κόμματος. Αντιπροσωπεύει μια πλειοψηφική κοινωνική συμμαχία διαταξικού χαρακτήρα. Δεν αρκείται στην «δι’ αντιπροσώπων εκπροσώπηση» αλλά ενσωματώνει στη δομή και τις λειτουργίες της την κοινωνική διαβούλευση και την άμεση δημοκρατία στη λήψη των αποφάσεων. Εσωτερικεύει στη δομή και τη λειτουργία της το μοντέλο της προοδευτικής διακυβέρνησης που προτείνει στη χώρα.
Δ. Ελλάδα 2020 : Προσανατολισμοί
14. Για την ταυτότητα της προοδευτικής Αριστεράς η έννοια της πατρίδας, ο χώρος της ηπείρου και η συνείδηση του κόσμου αποτελούν πηγή βιωμάτων και αξιών. Οι ιδέες του πατριωτισμού, του ευρωπαϊσμού, του οικουμενισμού πρέπει να ανακτήσουν το πλούσιο περιεχόμενό τους, να αποτελέσουν κατευθυντήρια γραμμή για τα επερχόμενα, να τροφοδοτήσουν την προοδευτική στρατηγική με οραματικό και αξιακό χαρακτήρα.
Η Ελλάδα για τους Έλληνες είναι διαχρονική αξία. Η πατρίδα –και ότι αυτό σηματοδοτεί ως καταγωγή, ως χώρος, ως διαδρομή, ως συνείδηση έθνους, ως γλώσσα, βίωμα και πολιτισμός– βρίσκεται στην απαρχή του προοδευτικού μας κινήματος και το διαπερνά. Θεωρούμε πατριωτικό ότι εμπνέει και ενώνει όλους τους Έλληνες και θεμέλιο λίθο του πατριωτισμού μας το κεκτημένο μιας ελεύθερης και δημοκρατικής πατρίδας. Για την Κυβερνώσα Αριστερά ο συνταγματικός πατριωτισμός συνιστά θεμελιώδη –αν και όχι ασφαλώς αποκλειστική- συνιστώσα της γενικής πατριωτικής ιδέας. Δίπλα ακριβώς στο «εις οιωνός αμύνεσθαι περί πάτρης» στέκεται η ακροτελεύτια διάταξη του Συντάγματος ότι η τήρησή του «επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων». Το πατριωτικό χρέος δεν εξαντλείται στην άμυνα απέναντι σε κάθε επιβουλή για την ανεξαρτησία, την ακεραιότητα και την ασφάλεια της χώρας, αλλά επεκτείνεται στον καιρό της ειρήνης και αφορά τα έργα της ειρήνης που ισχυροποιούν την προοδευτική, δημοκρατική και δίκαιη πατρίδα.
Ο πατριωτισμός των Ελλήνων δεν αντίκειται, ούτε αντιφάσκει στην προοπτική μιας ευρωπαϊκής αμφικτιονίας κυρίαρχων και δημοκρατικών κρατών, λαών και πολιτισμών, δικαιωμάτων και ελευθεριών. Μιας αμφικτιονίας των εθνών της Ευρώπης που γίνεται κοινή πατρίδα των Ευρωπαίων πολιτών. Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση προϋποθέτει διαρκή διαδικασία εμβάθυνσης και ανάπτυξης του ενωσιακού συστήματος διακυβέρνησης ως σθεναρή και προοδευτική απάντηση της Κυβερνώσας Αριστεράς στην άναρχη και κοινωνικά άδικη παγκοσμιοποίηση. Η Ελλάδα οφείλει κάθε στιγμή να είναι ισότιμος εταίρος ικανός να συμβάλει ενεργά στην αρχιτεκτονική της σύγχρονης, δημοκρατικής και προοδευτικής Ευρώπης.
Μια άλλου τύπου παγκοσμιοποίηση «από τα κάτω», ένας νέος διεθνισμός στο όνομα των λαών και του δικαιώματος που έχουν στην ευημερία, στο όνομα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και απελευθέρωσης είναι το οικουμενικό πρόταγμα της προοδευτικής Αριστεράς. Για την Κυβερνώσα Αριστερά ένας νέος προοδευτικός διεθνισμός μεταξύ κρατών και λαών οφείλει να προάγει τη διεθνή προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων· την έντιμη και θαρραλέα αναπτυξιακή βοήθεια και συνεργασία με τις υπανάπτυκτες και αναπτυσσόμενες χώρες· τον έλεγχο των εξοπλισμών και της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής· την καταπολέμηση της διεθνούς τρομοκρατίας· την πάνδημη ανθρωπιστική βοήθεια. Η καταπολέμηση της φτώχειας, η διάδοση φθηνών φαρμάκων, η διεθνής γεωργική μεταρρύθμιση, η κατοχύρωση παγκόσμιου περιβαλλοντικού πόρου, η προάσπιση των θεμελιωδών ανθρωπίνων και μειονοτικών δικαιωμάτων και η βασική αρχή δημοκρατικής διακυβέρνησης είναι κρίσιμες επιλογές της.
15. Ο γεωστρατηγικός προσανατολισμός της χώρας στις συνθήκες της ύστερης παγκοσμιοποίησης στην πορεία προς το 2020 απαιτεί νέο συνολικό εθνικό σχέδιο. Η οικονομική κρίση ουσιαστικά ενισχύει τις δύο ορατές πια και μη αναστρέψιμες τάσεις στην παγκόσμια κατανομή ισχύος: την πολυπολικότητα και την υπερεθνική διαμόρφωση των πόλων. Για την προοδευτική Αριστερά είναι επείγουσα προτεραιότητα ένα παγκόσμιο σύστημα δυνάμεων που συνεργάζονται ή ανταγωνίζονται υπό καθεστώς πραγματικής και όχι εικονικής διεθνούς νομιμότητας και που διασφαλίζει μια σειρά αναβαθμισμένων διεθνών δομών και οργανισμών. Κεντρικό ζήτημα είναι να πεισθεί η Αμερική ότι η διεθνής συνεργασία και συνεννόηση διασφαλίζει μεσο-μακροπρόθεσμα τα συμφέροντά της. Σε αυτό το παγκόσμιο σύστημα η Κυβερνώσα Αριστερά στηρίζει δομές και θεσμούς που πολιτικοποιούν και ελέγχουν τις οικονομικές αποφάσεις προς όφελος των εθνών και των λαών. Σε αυτό το σύστημα η Ευρώπη, ενωμένη στα φυσικά της σύνορα ως ενιαία πολιτική, οικονομική, κοινωνική οντότητα πολυπολιτισμικού και πολυεθνικού χαρακτήρα με τη θεσμική της ολοκλήρωση ως ομοσπονδιακής ένωσης μπορεί και πρέπει να αποτελέσει τον πραγματικά προοδευτικό πόλο. Στη διεύρυνση του δημοκρατικού προγεφυρώματος προς την Ανατολή, η Ευρώπη οφείλει να διεκδικήσει τη θέση του ισότιμου εταίρου με τις ΗΠΑ και να προχωρήσει δυναμικά την ρωσο-ευρωπαϊκή προσέγγιση με στόχο στο ορατό μέλλον την ενσωμάτωση της Ρωσίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Κυβερνώσα Ευρωπαϊκή Αριστερά έχει στο πλαίσιο αυτό πολύ συγκεκριμένους στόχους: την προτεραιότητα στην πολιτική ένωση, τη θεσμική ολοκλήρωση, τον ενιαίο κοινωνικό χώρο, την κοινή εξωτερική πολιτική, την πολιτική ασφάλειας και άμυνας που ξεκινά με τη μεταφορά των αναπτυξιακών και οικονομικών αποφάσεων από την Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα στο πολιτικό επίπεδο. Να επαναφέρουμε στο προσκήνιο το στόχο μιας πραγματικής Ευρωπαϊκής Κυβέρνησης.
16. Σε αυτό το τοπίο, η Ελλάδα στην πορεία προς το 2020 έχει ένα δρόμο, ένα γεωστρατηγικό προσανατολισμό, ένα σύγχρονο δόγμα, που συνιστά και επίκαιρο όραμα: «Για να παραμείνει στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών εξελίξεων και να αναβαθμίσει τη θέση της, οφείλει να καταστεί ισχυρή περιφερειακή ευρωπαϊκή δύναμη στα Βαλκάνια και στη Μεσόγειο και αντιστρόφως». Αυτός ο στόχος υλοποιείται με την ανάπτυξη εκ μέρους της χώρας πολυδύναμης και πολυμερούς διαβαλκανικής συνεργασίας ώστε η Βαλκανική ως ενιαία οντότητα να ενσωματωθεί στην αυριανή Ευρώπη. Παράλληλα η χώρα να γίνει ισχυρή δύναμη αναφοράς για τη μεσογειακή συνεργασία και την ευρωπαϊκή προσέγγιση σε όλες τις όχθες της Μεσογείου και να αναπτύξει πολυδύναμες συμμαχίες και σχέσεις στην Κεντρική Ευρώπη και στις παρευξείνιες περιοχές. Πρώτη επιδίωξη πρέπει να είναι η κοινή ευρωπαϊκή στάση απέναντι στις στρατηγικές που αποσταθεροποιούν την περιοχή και διατηρούν εύφλεκτη την πυριτιδαποθήκη της.
17. Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, με αποκλειστική ευθύνη των Τούρκων, παραμένουν σε επίπεδο απαράδεκτης στασιμότητας και έντασης βλάπτοντας και τις δύο χώρες. Έχουμε χρέος να καταβάλλουμε συνεχείς προσπάθειες εκλογίκευσης της Άγκυρας, χωρίς να διαπραγματευόμαστε ούτε σπιθαμή γης και πολύ περισσότερο χωρίς να την απολέσουμε. Ενώ για την Αμερική η ευρωπαϊκή ένταξη της Τουρκίας είναι στρατηγικής σημασίας γεωπολιτικό ζήτημα, για την Ευρώπη και τη συνοχή της συνιστά πολιτικό, οικονομικό άλλα και ιδεολογικό, πολιτιστικό και ηθικό ζήτημα. Για την Ελλάδα η αποδοχή της τουρκικής ένταξης προϋποθέτει: την οριστική και βιώσιμη λύση του Κυπριακού ως διεθνούς και ευρωπαϊκού ζητήματος στη βάση των αποφάσεων του ΟΗΕ· την αποδοχή της διεθνούς νομιμότητας και των δικαιοδοτικών της οργάνων για το Αιγαίο· την υιοθέτηση των θεμελιωδών αξιών και αρχών του ευρωπαϊκού πολιτικού συστήματος· την αντιμετώπιση του «Κουρδικού» με διεθνή συνδρομή και στη βάση των κανόνων του διεθνούς δικαίου. Το Ελσίνκι και η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπήρξαν σταθμός στην εθνική μας στρατηγική. Η ευρωπαϊκή «ένσταση» που ακολούθησε για την ένταξη της Τουρκίας και η απόρριψη του σχεδίου Ανάν από τον κυπριακό λαό αλλάζουν εν πολλοίς τα δεδομένα. Απαιτείται όχι στροφή της ελληνικής στρατηγικής αλλά αναπροσαρμογή με την έννοια συμπληρωματικών πολιτικών κρίσιμης σημασίας ώστε έστω και δύσκολα να δρομολογηθούν οι εθνικοί στόχοι.
18. Έχουμε κάθε λόγο όχι μόνο να διευρύνουμε τις σχέσεις μας με τις ΗΠΑ και να τις καθιστούμε διαρκώς στενότερες αλλά και να διεκδικήσουμε το δικό μας μερίδιο στους διακανονισμούς που επιχειρούνται στην ευρύτερη περιοχή μας. Στο πλαίσιο αυτό η προσέγγιση και στενότερη συνεργασία με τη Ρωσία δε μπορεί να τίθεται υπό την αίρεση οποιασδήποτε αμφισβήτησης ή πολιτικής πιέσεων. Το ίδιο ισχύει για την ανάπτυξη ισχυρών δεσμών και στενών διμερών σχέσεων με τον Αραβικό κόσμο, την Κίνα ή την Ινδία. Η συγκέντρωση των εθνικών δυνάμεων με συστηματική αξιοποίηση του ελληνισμού της διασποράς σε ένα κέντρο επεξεργασίας και διαμόρφωσης της εθνικής στρατηγικής που θα επιτρέψει τη δυναμική, σχεδιασμένη, πολυσχιδή εξωτερική πολιτική συνιστά κατεπείγουσα ανάγκη.
19. Το κρισιμότερο ζήτημα ίσως στον πλανήτη είναι η νέα αρχιτεκτονική της διεθνούς ασφάλειας. Ο ρόλος του ΝΑΤΟ ακυρώθηκε από τα πεπραγμένα του, η άμυνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι στα σπάργανα, η πολιτική της «κανονιοφόρου» των ΗΠΑ οδηγεί σε αλλεπάλληλες κρίσεις και νέες εστίες έντασης. Η Κυβερνώσα Αριστερά, στο ευρωπαϊκό κυρίως επίπεδο, οφείλει να αγωνιστεί τόσο για τη μετεξέλιξη του ΝΑΤΟ όσο και για την ευρωπαϊκή αμυντική ομπρέλα. Το πρόβλημα των ευρωατλαντικών σχέσεων πρέπει να ιδωθεί υπό το πρίσμα της ρητής διάκρισης μεταξύ συλλογικής ασφάλειας και συλλογικής άμυνας. Η Ένωση να προχωρήσει με θαρραλέα βήματα στη συλλογική άμυνα των μελών της και το ΝΑΤΟ να μετεξελιχθεί στο βασικό οργανισμό συλλογικής ασφάλειας με την έννοια του άρθρου 52 της Χάρτας του ΟΗΕ. Στην προοπτική αυτής της μετεξέλιξης είναι ανάγκη η Ρωσική Ομοσπονδία να συμπεριληφθεί στο σύστημα συλλογικής ασφάλειας στο πλαίσιο του πολυπολικού παγκόσμιου συστήματος. Η μετατροπή της ελληνικής και της ενιαίας κυπριακής επικράτειας σε κοινή προστατευόμενη ευρωπαϊκή περιοχή θα έθετε την Τουρκία προ των ευθυνών της. Υπό το πρίσμα της νέας αρχιτεκτονικής για την εθνική ασφάλεια πρέπει να αντιμετωπιστούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, η πολιτική μείωσης των εξοπλισμών και το πρόβλημα των Σκοπίων, που συνιστά κυρίως πρόβλημα ασφάλειας. Η πολιτική εθνικής ασφάλειας είναι οργανικό μέρος του δημοκρατικού κεκτημένου της χώρας χωρίς κομματικοποιημένα και αδιαφανή στεγανά. Για την Κυβερνώσα Αριστερά ο κοινοβουλευτικός έλεγχος των πολιτικών και των αποφάσεων που τις υλοποιούν, η ανάθεση στη Βουλή με αυξημένη πλειοψηφία της απόφασης για την αποστολή ελληνικών στρατευμάτων στο εξωτερικό και ο έλεγχος της Βουλής στη διαδικασία ανάδειξης των διπλωματικών αρχών, είναι αυτονόητες επιλογές.
Ε. Η Ελλάδα της Ευημερίας
20. Στην αλληλουχία των τριών δεκαετιών της Μεταπολίτευσης: η αποκατάσταση της Δημοκρατίας έβγαλε την Ελλάδα από το βαθύ σκοτάδι της δικτατορίας· η Αλλαγή της ενέπνευσε αίσθημα αυτοπεποίθησης, ενότητας του έθνους, ανεξαρτησίας και κοινωνικής δικαιοσύνης· ο Εκσυγχρονισμός πέτυχε να την οδηγήσει στον πυρήνα των ανεπτυγμένων ευρωπαϊκών εθνών. Για την Κυβερνώσα Αριστερά, Ελλάδα και ελληνισμός αξίζει και πρέπει από τον ιστορικό κύκλο της Μεταπολίτευσης να εισέλθουν στον κύκλο της Ευημερίας.
Οι ιστορικές και διαχρονικές προϋποθέσεις υπάρχουν καθώς ένας λαός ταξιδευτής και πάροικος, ένας λαός ουμανιστής που γέννησε το δυτικό ορθολογισμό, το ευρωπαϊκό πνεύμα, τις πολιτικές, δημοκρατικές και ηθικές αξίες του πολιτισμού της Δύσης, βολεύεται στον κόσμο των ανοιχτών συνόρων. Μπορούμε κατά συνέπεια και να γίνουμε οι σύγχρονοι εκ παραδόσεως ιχνηλάτες των νέων διαδρομών. Αλλά και οι σύγχρονες προϋποθέσεις, που ο μεταπολιτευτικός κύκλος κληροδότησε, ένα πλούσιο εθνικό, αναπτυξιακό, πολιτικό και κοινωνικό απόθεμα, παρά την προσπάθεια της Δεξιάς να το ξοδέψει και να το εκποιήσει, έχει ακόμα τη δύναμη να τροφοδοτήσει την επανεκκίνηση της χώρας.
Η ποιότητα είναι το εθνικό μας διαβατήριο στην Ευρώπη και τον κόσμο. Οι ανθρώπινοι πόροι μας είναι η ανεκτίμητη περιουσία μας. Τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα, η παιδεία, ο πολιτισμός, το αξεπέραστο περιβάλλον μας είναι τα θεμέλια του εγχειρήματος. Με αυτά πρέπει να ολοκληρώσουμε τάχιστα έναν ιστορικό μετασχηματισμό για τον έλληνα παραγωγό από το μεταπράτη που χάνεται στις χαραμάδες του πρόσκαιρου κέρδους στο δημιουργό προϊόντων ολικής ποιότητας με ταυτότητα και χρήσιμη αξία. Η Κυβερνώσα Αριστερά οφείλει να ανακαλύψει και να αναδείξει παντού τις πνευματικές και παραγωγικές δυνάμεις του τόπου: στις ιστορικές περιφέρειες της χώρας· στον ελληνισμό της διασποράς· στους χώρους μάθησης και δημιουργίας· στους χώρους πολιτιστικής έκφρασης και τέχνης· στους χώρους εργασίας.
21. Για να εισέλθει η Ελλάδα στον κύκλο της ευημερίας χρειάζεται συνθήκες επανεκκίνησης και ένα νέο αναπτυξιακό άλμα προς τα εμπρός. Πρέπει να ξεπεράσουμε τα αδιέξοδα νεοφιλελεύθερα δόγματα και να αντικαταστήσουμε το ατελέσφορο, προβληματικό και ανεπαρκές μοντέλο ιδιωτικοποιήσεων με ένα οργανωμένο σχέδιο ανασύνταξης του παραγωγικού δυναμικού, στρεφόμενοι στις ζωντανές και ισχυρές ακόμα εθνικές δυνάμεις της οικονομίας, δημόσιες και ιδιωτικές, για να αυγατίσουμε τον παραγόμενο πλούτο. Να δημιουργήσουμε νέα ισχυρά αναπτυξιακά πεδία στην ευρύτερη περιοχή μας. Να αναπτύξουμε νέα πιο αποδοτικά και λειτουργικά επιχειρηματικά σχήματα γύρω από την ενέργεια, τις τηλεπικοινωνίες, τις μεταφορές, τη χρηματική πίστη, το νερό, τη γη, την εκπαίδευση, την υγεία. Να ενδυναμώσουμε τις μεγαλύτερες και υγιέστερες κρατικές και ιδιωτικές επιχειρήσεις και ιδρύματα για να αποτελέσουν την ατμομηχανή της ανάπτυξης. Οι μεγάλες διεθνοποιημένες ελληνικές τράπεζες, η ΔΕΗ, η ΔΕΠΑ, ο ΟΤΕ, οι σιδηρόδρομοι, τα λιμάνια, τα αεροδρόμια, οι εταιρίες διαχείρισης του νερού και της γης, τα δημόσια πανεπιστήμια και νοσοκομεία σε συνεργασία –με καθαρούς κανόνες και όρους- με την ιδιωτική οικονομία και τις επιχειρήσεις θα δώσουν το οξυγόνο στην ανάπτυξη. Στόχος είναι να γίνει η Ελλάδα χρηματοπιστωτικό, εμπορικό και τουριστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής και αξιόπιστος πάροχος ποιοτικών προϊόντων, κοινωνικών αγαθών και μοντέρνων υπηρεσιών. Μια τέτοιου μεγέθους αναστροφή μόνο με το κράτος ως πλοηγό της ανάπτυξης μπορεί να συντελεστεί: με δημόσιες επενδύσεις, ρυθμιστικούς κανόνες στην αγορά, παροχή φτηνής τεχνογνωσίας, αντιγραφειοκρατική διεκπεραίωση, παραγωγική αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων. Με κράτος ποιότητας, διαφάνειας, αποτελεσματικότητας. Η Κυβερνώσα Αριστερά είναι η μόνη δύναμη που μπορεί να ηγηθεί αυτής της αναστροφής. Να πει καθαρά τι κράτος θέλει και πως θα οργανώσει την αγορά ώστε η χώρα να ανακάμψει.
22. Η επιλογή των αναπτυξιακών τομέων για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας αφορά αυτούς που αντέχουν σε ένα φυσικό «εθνικό προστατευτισμό» και αναδεικνύουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα. Η καλή γεωργία με τις παραδοσιακές καλλιέργειες και τα βιολογικά προϊόντα, οι επενδύσεις στην εξειδικευμένη και υψηλή τεχνολογία, η εύρωστη μεταποίηση, η ολική ποιότητα στην αλυσίδα των υπηρεσιών, η έρευνα και η τεχνογνωσία και πάνω απ’ όλα η αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού είναι το παραγωγικό σχέδιο της Κυβερνώσας Αριστεράς. Και ο χώρος που θα αποτυπωθεί και θα σχεδιαστεί η ανάπτυξη είναι η Περιφέρεια, η Ελλάδα των ιστορικών της γεωγραφικών περιοχών που έχουν όνομα και ταυτότητα: Αττική – Θεσσαλονίκη – Μακεδονία – Θράκη – Ρούμελη – Μοριάς – Θεσσαλία – Ήπειρος – Αιγαίο – Ιόνιο – Κρήτη. Είναι η φυσική χοάνη της νέας αναπτυξιακής γεωγραφίας.
23. Το δικαίωμα στην ευημερία επιμερίζεται σε επτά θεμελιώδη δικαιώματα που αφορούν την αξιοπρεπή διαβίωση, τη γνώση, την εργασία, την κοινωνική ασφάλιση, την ατομική δημιουργία, την αειφορία και την ισοπολιτεία. Πάνω σε αυτά και τις πολιτικές που τα κατοχυρώνουν η Κυβερνώσα Αριστερά οικοδομεί την Ελλάδα της Ευημερίας.
Το δικαίωμα στην αξιοπρεπή διαβίωση είναι η καρδιά του σύγχρονου κοινωνικού κράτους. Η Κυβερνώσα Αριστερά έχει χρέος να επιμείνει περισσότερο από ποτέ στον αναδιανεμητικό του χαρακτήρα ώστε το σύγχρονο κοινωνικό κράτος:
Ø Να εγγυάται τις ελάχιστες προϋποθέσεις σε εισόδημα, κοινωνικό μισθό και όρους διαβίωσης.
Ø Να προσφέρει τις κοινωνικές του υπηρεσίες ως δημόσια αγαθά και να διασφαλίζει την ίση, άμεση και καθολική πρόσβαση σε αυτές.
Ø Να εστιάζει τη συνδρομή του ανάλογα με τις ανάγκες πολιτών και οικογενειών μέσα από στοχευμένες πολιτικές.
Ø Να έχει το δικό του σφαιρικό προϋπολογισμό και να διαμορφώνει δίκτυο δομών και λειτουργιών που να διορθώνουν ευέλικτα ανισορροπίες, ασυμμετρίες και ανισότητες.
24. Το δικαίωμα στη γνώση είναι αναπαλλοτρίωτο και ιερό. Ένα εθνικό σχέδιο για το ανοιχτό σχολείο και το αναβαθμισμένο δημόσιο πανεπιστήμιο σε συνθήκες εθνικής συνεννόησης και κοινωνικής συναίνεσης είναι η επείγουσα εθνική προτεραιότητα. Ένα σχέδιο που συμπεριλαμβάνει:
Ø Την αύξηση της χρηματοδότησης αλλά και τον έλεγχο της κοινωνικής ανταπόδοσης και της ορθολογικής διαχείρισης των πόρων.
Ø Την προσαρμογή του εθνικού κορμού στο περιεχόμενο σπουδών σε όλες τις βαθμίδες που να συνδέει την εκπαίδευση με την ανάπτυξη και την παραγωγή.
Ø Την αποκέντρωση της λειτουργίας των σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην τοπική αυτοδιοίκηση και το άνοιγμά του στην τοπική κοινωνία.
Ø Τη συγκρότηση εθνικού συστήματος πιστοποίησης και αξιολόγησης εκπαιδευτικών μονάδων και εκπαιδευτικών σε όλες τις βαθμίδες.
Ø Την εσωτερική δομή και λειτουργία του σχολείου και του πανεπιστημίου, συμφωνημένο με την εκπαιδευτική κοινότητα, που να αίρει τη σημερινή παραλυσία και αποδιάρθρωση.
Ø Το σταθερό σύστημα μετάβασης από τη μια βαθμίδα στην άλλη.
Ø Την κατοχύρωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων για όλους τους κλάδους.
Ø Τη «δια βίου εκπαίδευση».
Ένα Πανεπιστήμιο αποδεσμευμένο από τη γραφειοκρατία, με χρηματοοικονομική και ακαδημαϊκή αυτονομία, κάτω από τον έλεγχο της διαχείρισης, της αξιολόγησης από την πολιτεία που διεγείρει το δημιουργικό ανταγωνισμό και δίνει πτυχία κύρους είναι ο στόχος.
25. Το δικαίωμα στην εργασία είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της κοινωνικής συνοχής που δεν περιορίζεται στην απασχόληση ως ευκαιρία, ούτε υποτάσσεται στη λογική της «απασχολησιμότητας». Για την Κυβερνώσα Αριστερά είναι επιτακτική ανάγκη μια προοδευτική μεταρρύθμιση στο χώρο της εργασίας με πλήρως αποσαφηνισμένες τις κατευθύνσεις της:
Πρώτον, η πλήρης εργασία είναι αναφαίρετο δικαίωμα για κάθε πολίτη και η μερική εργασία αποτελεί μία προσωρινή εναλλακτική δυνατότητα. Όσοι κατέχουν θέση πλήρους εργασίας πρέπει να είναι σε θέση να συντηρούνται από το εισόδημά τους.
Δεύτερον, οποιαδήποτε μορφή εργασίας, πλήρης ή μερική, είναι θεσμικά κατοχυρωμένη και διασφαλισμένη σε ότι αφορά την αμοιβή ή το μισθό, την κοινωνική ασφάλιση, τις συνθήκες ασφάλειας και υγιεινής της εργασίας, τους κοινωνικούς όρους και τα κοινά δικαιώματα.
Τρίτον, η κατοχύρωση και διασφάλιση αυτών των όρων συμπεριλαμβάνονται σε ένα προοδευτικό νομοθετικό πλαίσιο και σε μια δέσμη κρατικών εγγυήσεων που δεν αφήνουν κανένα περιθώριο παρερμηνείας. Οι αποφάσεις μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο λαμβάνονται μέσα από υποχρεωτικές και αναβαθμισμένες συλλογικές διαπραγματεύσεις και συμβάσεις κύρους και διαφάνειας.
Τέταρτον, τις νέες θέσεις πλήρους εργασίας δημιουργεί κατά κύριο λόγο η ανάπτυξη με τις επενδύσεις και την παραγωγή πλούτου.
Πέμπτον, η ανάπτυξη του τομέα κοινωνικής εργασίας αποτελεί σημαντικό ανάχωμα στην ανεργία και δημιουργεί συνθήκες προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο, κυρίως μέσα από τους οργανισμούς αυτοδιοίκησης.
Έκτον, η κοινωνική δικαιοσύνη στην εργασία επιβάλει ίση δυνατότητα πρόσβασης σε αυτήν από όλους τους πολίτες που διαμένουν νόμιμα στη χώρα, ανεξαρτήτως φύλου, καταγωγής, γνώσεων, εθνότητας, ηλικίας.
Έβδομον, η Κυβερνώσα Αριστερά προωθεί την εργασία των 35 ωρών τη βδομάδα στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, μέσα από ένα σχεδιασμό κεντρικών και περιφερειακών πρωτοβουλιών που δημιουργούν νέες θέσεις πλήρους ή μερικής εργασίας, καθώς και μέσα από μια σειρά ενεργητικές πολιτικές αντιμετώπισης της ανεργίας που σχεδιάζονται τοπικά.
26. Το δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλιση είναι συνυφασμένο με το δικαίωμα στην εργασία. Για την Κυβερνώσα Αριστερά ο στόχος «κανένας ανασφάλιστος» είναι προϋπόθεση για την προοδευτική μεταρρύθμιση. Μια μεταρρύθμιση που πρέπει να τεθεί σε ριζικά διαφορετική βάση.
Η πρώτη αρχή της αφορά το δημόσιο χαρακτήρα του συστήματος που παραμένει αναλλοίωτος αντιμετωπίζοντας την ασφάλιση της εργασίας ως δημόσια υποχρέωση για όλους όσους κατοικούν νόμιμα στη χώρα.
Η δεύτερη αρχή θεωρεί ότι δίκαιη, βιώσιμη, οριστική λύση θα δρομολογηθεί μόνο όταν ένα υπεύθυνο και κοινωνικά ευαίσθητο κράτος αποφασίσει να διαχωρίσει το ανταποδοτικό σύστημα και τις ασφαλιστικές αποδοχές και παροχές του από την αναδιανεμητική λειτουργία που αφορά το κοινωνικό κράτος.
Η τρίτη αρχή αφορά την αναλογική σύνταξη.
Η τέταρτη αρχή αφορά την άρση των εσωτερικών αντινομιών του συστήματος.
Η τελευταία αρχή αφορά τη διασφάλιση των κεκτημένων αλλά και την εθελούσια δυνατότητα να συνεχίσει κάποιος την εργασία του και μετά το όριο συνταξιοδότησης
Το εθνικό κεφάλαιο αλληλεγγύης αποτελεί την κρατική χρηματοδότηση και διαμορφώνεται με ετήσια εκταμίευση πόρων σε ποσοστό που συνδέεται με τη μεταβολή του ΑΕΠ και η χάρτα των κοινωνικών δικαιωμάτων του πολίτη είναι το επιστέγασμα της μεταρρύθμισης.
27. Το δικαίωμα στην ατομική δημιουργία είναι καθολικό γιατί η ατομική δημιουργία είναι η ψυχή για κάθε πρόοδο. Η Κυβερνώσα Αριστερά έχει χρέος να ενθαρρύνει, να ενισχύει και να προβάλλει κάθε πρωτοβουλία, κάθε δεξιότητα, κάθε ταλέντο που διαθέτουν οι πολίτες αξιοποιώντας το σε συνθήκες αξιοκρατίας, διαφάνειας και θεσμοθετημένων διαδικασιών. Και παράλληλα να διαμορφώνει πολιτική συγκεκριμένων κινήτρων προς αυτή την κατεύθυνση. Στο χώρο των επιχειρήσεων, κυρίως των μικρών και μεσαίων, στο χώρο της μισθωτής εργασίας στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, στο χώρο της επιστήμης και της έρευνας, στο χώρο του πολιτισμού και της τέχνης η ατομική δημιουργία αποτελεί κινητήριο μοχλό της ανάπτυξης.
28. Το δικαίωμα στην αειφορία επιβάλλει στην Κυβερνώσα Αριστερά να διαμορφώσει και να υλοποιήσει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα οικολογικής ανασυγκρότησης της χώρας και να εντάξει σε αυτό όλα τα διαθέσιμα περιβαλλοντικά, χωροταξικά, πολεοδομικά εργαλεία και τους διαθέσιμους φυσικούς πόρους. Με βασικές συνιστώσες την οικολογική πρόνοια και τον περιβαλλοντικό σχεδιασμό το πρόγραμμα έχει συγκεκριμένες επιδιώξεις:
Πρώτη επιδίωξη είναι το ενεργειακό ισοζύγιο που για το 2020 υλοποιεί την ευρωπαϊκή ντιρεκτίβα: συν 20% ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές – πλην 20% ενεργειακή κατανάλωση – πλην 20% εκπομπές αερίων.
Δεύτερη επιδίωξη είναι ο εκσυγχρονισμός των περιβαλλοντικών δικτύων της χώρας (διαχείριση υδάτινων πόρων – βιομηχανικά απόβλητα – διαχείριση απορριμμάτων).
Τρίτη επιδίωξη είναι οι περιβαλλοντικά φιλικές και ανέξοδες μεταφορές (σιδηρόδρομος, μαζικά μέσα μεταφοράς, ακτοπλοϊκά και υπερωκεάνια μέσα).
Τέταρτη επιδίωξη τα νέα χωροταξικά και ρυθμιστικά σχέδια σε πόλεις και περιοχές που εδράζονται στην περιβαλλοντική αναβάθμιση της οικιστικής πολιτικής.
Πέμπτη επιδίωξη είναι η δημιουργία ισχυρών κινήτρων για τον οικολογικό αναπροσανατολισμό της αγοράς, την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υψηλής περιβαλλοντικής στάθμης και την ανάδειξη των επώνυμων ελληνικών προϊόντων και του νέου διατροφικού μοντέλου.
Για την Κυβερνώσα Αριστερά απαιτείται ο σχεδιασμός και η εφαρμογή ενός «ελλαδικού Κιότο» με πολιτικές αδιαπραγμάτευτες που συγκρούονται με τα κατεστημένα συμφέροντα και τις πελατειακές πρακτικές.
29. Το δικαίωμα στην ισοπολιτεία διατρέχει οριζόντια όλα τα άλλα δικαιώματα γιατί αποτυπώνει τη δημοκρατία στην καθημερινότητα του πολίτη. Ισοπολιτεία σημαίνει πριν και πάνω απ’ όλα δικαιώματα χωρίς διακρίσεις. Κανόνες για όλους και διαφάνεια παντού. Κράτος δικαίου υπέρ των πολιτών. Δημοκρατία στην αγορά και ίση πρόσβαση σε αυτήν για όλους. Ανεξαρτησία των εξουσιών που τίθενται στην υπηρεσία των πολιτών. Είναι πρόδηλο ότι η ισοπολιτεία ως δικαίωμα έχει άρρηκτη σχέση με τον τρόπο που κυβερνάται η χώρα, που συγκροτούνται και λειτουργούν οι δημοκρατικοί της θεσμοί, που οικοδομείται το κράτος της, που συντάσσονται οι συνταγματικές της εξουσίες. Ότι συνιστά, δηλαδή, το μοντέλο διακυβέρνησης και τη θεσμική συγκρότηση της δημοκρατίας.
30. Στην έναρξη κάθε ιστορικού κύκλου που οδηγεί τα πράγματα μπροστά, τη χώρα σε ανάπτυξη και την κοινωνία σε πρόοδο οι νέες γενιές είχαν πάντοτε πρωταγωνιστικό ρόλο. Το 2020 η σημερινή νέα γενιά θα αποτελεί τη σπονδυλική στήλη της πατρίδας μας. Η προοδευτική Αριστερά οφείλει να την οδηγήσει στο προσκήνιο της ιστορίας τώρα, να της ανοίξει τους δρόμους για να περπατήσει χειραφετημένη και αυτεξούσια, κα να ανταποκριθεί θετικά στις δίκαιες απαιτήσεις της. Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση∙ η κατοχύρωση του πτυχίου∙ η πρόσβαση στην αγορά εργασίας∙ η πρόσληψη στο δημόσιο∙ η αποκατάσταση των εργασιακών δικαιωμάτων∙ το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα∙ η κοινωνική ασφάλιση όλων∙ η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας∙ η αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων∙ η αποποινικοποίηση του χρήστη ναρκωτικών ∙ η εναλλακτική θητεία∙ η ενίσχυση του εθελοντισμού∙ η πολιτική συμμετοχή στα αξιώματα και τους θεσμούς στα 21∙ η ψήφος στα 16∙ κατοχυρώνουν το αναφαίρετο δικαίωμα της νέας γενιάς στην ευημερία. Η ανάληψη συγκεκριμένων δεσμεύσεων και ο σχεδιασμός ξεχωριστής πολιτικής για τη νέα γενιά είναι το καθήκον της Κυβερνώσας Αριστεράς.
ΣΤ. Η Νέα Μεταπολίτευση
31. Τη νέα μεταπολίτευση οφείλει να εγγυηθεί η Κυβερνώσα Αριστερά μέσω της Προοδευτικής Διακυβέρνησης που σχεδιάζει και προτείνει. Στο επίκεντρο βρίσκεται η δημοκρατική ανατροπή στη σχέση ανάμεσα στο κράτος, την αγορά και την κοινωνία. Στόχος που υλοποιείται με σειρά ριζοσπαστικών αλλαγών στο ρόλο του κράτους, στη λειτουργία της αγοράς, στους κανόνες της δημοκρατίας, στη διάρθρωση των θεσμών, στη διάκριση των εξουσιών, στην αντιπροσώπευση των κοινωνικών δυνάμεων. Αλλαγές που πρέπει να περιβληθούν την ισχύ ουσιώδους συνταγματικής αναθεώρησης συντακτικού χαρακτήρα.
Η Κυβερνώσα Αριστερά οφείλει να αναλάβει μέσω του κράτους διπλή δέσμευση. Πρώτον, να εγγυηθεί την απόλυτη πρωτοκαθεδρία του δημόσιου συμφέροντος, που διασφαλίζει την πολιτική, οικονομική και κοινωνική δημοκρατία, την ασφάλεια και την ποιότητα ζωής των πολιτών, την παροχή των δημόσιων και κοινωνικών αγαθών και υπηρεσιών και τα θεμελιώδη δικαιώματα για κάθε πολίτη. Και, δεύτερον, να εγγυηθεί παράλληλα την απρόσκοπτη ανάπτυξη ενός ιδιωτικού τομέα, κινητήριου μοχλού της οικονομίας που θα παράγει εισόδημα, πλούτο και θέσεις εργασίας, θα διασφαλίζει το κέρδος σε συνθήκες διαφάνειας και νομιμότητας, θα προστατεύει το περιβάλλον ως κοινή περιουσία, θα ανταγωνίζεται, θα συναγωνίζεται και θα προοδεύει. Εδώ οι ανατροπές έχουν συγκεκριμένα ονόματα: Δημοκρατία στην αγορά. Ίση πρόσβαση στην επιχειρηματικότητα. Κοινωνικός έλεγχος της οικονομικής δραστηριότητας. Αποσύνδεση των διαπλεκόμενων σχέσεων κράτους και αγοράς, να σπάσει επιτέλους ο γόρδιος δεσμός. Ανάληψη από το κράτος της κοινωνικής πολιτικής που αποφασίζει. Νέα αναπτυξιακή πολιτική που συνδέει τις δημόσιες υποδομές και τους πυλώνες της ανάπτυξης με την ελεγχόμενη απελευθέρωση της αγοράς, τον υγιή ανταγωνισμό και τη δημιουργική πρωτοβουλία. Κοινωνία ίσων δυνατοτήτων και αξιοκρατικών επιλογών. Καλύτερη νομοθέτηση. Δημοσιοποίηση κάθε οικονομικής πράξης των φορέων της πολιτικής και κρατικής εξουσίας. Το κράτος αναλαμβάνει την ενίσχυση της οικονομίας της αγοράς που συμβάλλει στην ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα και η ιδιωτική πρωτοβουλία αναλαμβάνει συγκεκριμένες δεσμεύσεις δημόσιου συμφέροντος νομοθετικά κατοχυρωμένες.
32. Την πολιτική της δίκαιης και αναλογικής κατανομής του πλούτου ασκεί η Κυβερνώσα Αριστερά μέσω των δομών του σύγχρονου κοινωνικού κράτους. Μέσω του κοινωνικού μισθού αναδιανέμεται το εισόδημα. Μέσω του κοινωνικού προϋπολογισμού ανακατανέμεται ο πλούτος κλαδικά και γεωγραφικά. Μέσω των δικτύων κοινωνικής αλληλεγγύης αίρεται η περιθωριοποίηση και αποκαθίσταται η κοινωνική συνοχή. Η εφαρμογή αυτής της πολιτικής προϋποθέτει κρίσιμες μετατοπίσεις στις μέχρι τώρα προοδευτικές πρακτικές: Από την αρχή της καθολικότητας των παροχών στην αρχή της εξατομικευμένης παροχής. Από την λογική της διανομής του πλεονάσματος της ανάπτυξης στη μόνιμη διαδικασία αναδιανομής εισοδημάτων και πλούτου. Από την απόδοση των βαρών στο σύνολο της κοινωνίας στον δικαιότερο και αναλογικότερο καταμερισμό του κόστους. Από την επιδότηση της ανεργίας στην επιδότηση της ανεργίας. Από το κράτος πρόνοιας – συμπλήρωμα του κρατικού προϋπολογισμού στο αυτοτροφοδοτούμενο κοινωνικό κράτος.
Η δίκαιη και αναλογική αναδιανομή αποτυπώνεται ανάγλυφα στην είσπραξη των φόρων και στην κατανομή των διαθέσιμων πόρων. Η Κυβερνώσα Αριστερά σχεδιάζει μια ριζική φορολογική μεταρρύθμιση αναδιανεμητικού χαρακτήρα με επίκεντρο την ενιαία, προοδευτική, τιμαριθμοποιημένη φορολογική κλίμακα και την υπαγωγή κάθε εισοδήματος ατομικού ή οικογενειακού σ’ αυτή από όπου κι αν προέρχεται. Από μισθούς, επαγγελματικές αμοιβές, επιχειρηματική δραστηριότητα, ενοίκια, αλλά και από τόκους, μερίσματα, χρηματιστηριακά κέρδη. Παράλληλα με τη διάρθρωση του αφορολόγητου, των φοροαπαλλαγών και τη δίκαιη κλιμάκωση των φόρων αποκαθίστανται κοινωνικές αδικίες και επιμερίζονται δικαιότερα τα βάρη. Η κλιμακούμενη εισοδηματική πολιτική, η αμοιβή της εργασίας σύμφωνα με τις συνθήκες της και η φορολόγηση της μεγάλης ακίνητης περιουσίας συμπληρώνουν της αναδιανομή. Πάνω σ’ αυτή και με κριτήριο το πραγματικό εισόδημα διαμορφώνεται η πολιτική της κατώτατης αμοιβής, μισθού ή σύνταξης και γενικότερα η πολιτική του ελάχιστου εισοδήματος.
Το σχέδιο κατανομής των πόρων στο αναμορφωμένο ριζικά και δομικά προϋπολογισμό έχει ως αφετηρία την χρηματοδότηση της πρωταρχικής επιλογής «κανένας αναλφάβητος – κανένας άνεργος – κανένας ανασφάλιστος – κανένας κάτω από το όριο της φτώχιας». Ακολούθως χρηματοδοτείται το σύγχρονο κοινωνικό κράτος, η γεωγραφική κατανομή για την Ελλάδα των Περιφερειών. Τέλος, ενισχύεται κάθε παραγωγική επένδυση που συμβάλει στην πραγματική ανάπτυξη, στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, στην αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού, στη διεύρυνση των θέσεων εργασίας και στην προστασία του περιβάλλοντος.
33. Για την προοδευτική Αριστερά οι αναπτυξιακές δομές της χώρας απαιτούν νέα αναβάθμιση προκειμένου να ανταποκριθούν στις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες εξελίξεις και να διαμορφώσουν τη σύγχρονη, αποκεντρωμένη και δημοκρατική πολιτεία. Η Κυβερνώσα Αριστερά οφείλει να συμπυκνώσει σε μια συγκροτημένη πρόταση ανασύνταξης της πολιτείας το εύρος και το βάθος των αλλαγών και των μεταρρυθμίσεων.
Η πρώτη κατευθυντήρια γραμμή αφορά το νέο εθνικό χωροταξικό σχεδιασμό που οριοθετεί και απλοποιεί τα αναπτυξιακά πεδία και αποκαθιστά την αντιστοιχία τους με το θεσμικό και διοικητικό σύστημα της χώρας. Η ανάπτυξη σχεδιάζεται στο εθνικό επίπεδο από τους κεντρικούς πολιτειακούς θεσμούς την Κυβέρνηση και το Κοινοβούλιο, που διασφαλίζουν την ενιαία και συνεκτική οντότητα της χώρας. Στο περιφερειακό επίπεδο από την αιρετή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση που αντιστοιχεί στις ιστορικές περιφέρειες, στις δυο μητροπολιτικές περιοχές και στη νησιωτική Ελλάδα. Και στο τοπικό επίπεδο από τον ισχυρό Δήμο που οριοθετείται με τις υποχρεωτικές συνενώσεις στα φυσικά όρια των επαρχιών ή των συμβουλίων περιοχής.
Η δεύτερη κατευθυντήρια γραμμή αφορά την γενναία αποκέντρωση της διακυβέρνησης. Για την Κυβερνώσα Αριστερά γίνεται πράξη με την αποκέντρωση των εξουσιών που συμπεριλαμβάνει απαραιτήτως την αρμοδιότητα, τον μηχανισμό υλοποίησης και τους αναγκαίους πόρους. Το τεκμήριο της αρμοδιότητας ξεκινά από τα κάτω και ανήκει στην αυτοδιοίκηση. Η θεσμική συγκρότηση και συσχέτιση των θεσμών γίνεται με βάση τις αρχές της εγγύτητας, της επικουρικότητας, της αναλογικότητας, της διαφάνειας και της λογοδοσίας που ορίζουν την πολιτική δημοκρατία. Οι αρμοδιότητες αναπτυξιακού τύπου ασκούνται επικουρικά ενώ οι κρατικού τύπου υποχρεωτικά. Η αρχή της οικονομικής και διοικητικής αυτοτέλειας επιβάλλει την από μηδενική βάση κατανομή και κοστολόγηση αρμοδιοτήτων που συνεπιφέρει ριζική ανατροπή των πόρων υπέρ της αυτοδιοίκησης. Στο κράτος παραμένουν μόνο εθνικού χαρακτήρα και επιτελικές λειτουργίες. Ένα Υπουργικό Συμβούλιο με λίγους υπουργούς ως επικεφαλής τομέων και ελάχιστους υφυπουργούς είναι όχι μόνο εφικτό αλλά και απολύτως αναγκαίο για μια πραγματικά επιτελική κυβέρνηση. Εξυπακούεται ότι η ριζική αλλαγή στη δομή του Κρατικού Προϋπολογισμού εκτός από τον σφαιρικό Κοινοτικό Προϋπολογισμό συμπεριλαμβάνει τους Προϋπολογισμούς των Περιφερειών με αυτοδύναμο τρόπο που ακυρώνει τον σημερινό Κλαδικό, λεπτομερειακό χαρακτήρα των ατέρμονων Κωδικών που προσφέρονται για αυθαίρετη χρήση από την κεντρική εξουσία.
Η τρίτη κατευθυντήρια γραμμή αφορά το κράτος υπέρ των πολιτών. Για την Κυβερνώσα Αριστερά το ελληνικό κράτος χρειάζεται αναδόμηση στρατηγικού χαρακτήρα για να αποκτήσει προγραμματική επάρκεια, τεχνική και τεχνοκρατική εγκυρότητα, ανθρώπινο δυναμικό υψηλής στάθμης αποκεντρωμένες δομές και λειτουργίες και αξιόπιστο σύστημα κοινωνικού και οικονομικού ελέγχου. Το μεταρρυθμιστικό σχέδιο έχει συγκεκριμένες κατευθύνσεις και τομές: Την ολοκλήρωση της προσαρμογής των διοικητικών δομών στην κοινωνία της πληροφορίας, στη δικτυακή λειτουργία και στην εκτεταμένη εφαρμογή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Την καλύτερη νομοθέτηση και κωδικοποίηση της νομοθεσίας για να καταστεί απλούστερη και ευκρινέστερη. Τον ανασχεδιασμό των υπηρεσιών στο πλαίσιο ολοκληρωμένων δημόσιων πολιτικών με βάση τη στοχοθεσία και τα αποτελέσματα. Την κατοχύρωση ουσιαστικών διαδικασιών αξιολόγησης με δείκτες αποδοτικότητας. Την κατοχύρωση της αξιοκρατίας από την πρόσληψη έως την εξέλιξη και τη σταδιοδρομία του ανθρώπινου δυναμικού της διοίκησης. Την αναβάθμιση του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης ως αντίστοιχου της γαλλικής «ΕΝΑ». Την ενοποίηση σε ενιαίο φορέα όλων των ελεγκτικών θεσμών και την υπαγωγή τους στον ισχυρό Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης.
34. Η Προοδευτική Διακυβέρνηση απαντά στην ανάγκη της επιστροφής της πολιτικής στη βάση της κοινωνίας και στην κατοχύρωση της ανεξαρτησίας της από τα κάθε λογής συμφέροντα, με ένα νέο πολιτικό σύστημα πιο αυθεντικό και αξιόπιστο, πιο διαφανές και δίκαιο, πιο δημοκρατικό και αντιπροσωπευτικό. Είναι χρέος για την Κυβερνώσα Αριστερά να επαναθεμελιώσει τα βάθρα της δημοκρατίας, να αλλάξει ριζικά το σύστημα εκλογής αντιπροσώπων και να εμπεδώσει θεσμούς διαφάνειας, κύρους και καθαρότητας.
Η αναβάθμιση της Βουλής προϋποθέτει αναβάθμιση του νομοθετικού και ελεγκτικού ρόλου της. Η αναβάθμιση του ρόλου του βουλευτή προϋποθέτει την ανάδειξη του μέσα από διαφοροποιημένες διαδικασίες σε πραγματικό εθνικό, περιφερειακό και τοπικό αντιπρόσωπο με ουσιαστικές αρμοδιότητες. Η αναβάθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης προϋποθέτει την δυνατότητα της να αποτελέσει εναλλακτικό πρότυπο άσκησης εξουσίας στο ξεπερασμένο και παραδοσιακό κράτος. Η προσαρμογή του Συνδικάτου στα νέα δεδομένα προϋποθέτει τη μετάβαση του από τη θέση του τυπικού κοινωνικού συνομιλητή – «εταίρου» σε ουσιαστικό παραγωγικό και αναπτυξιακό φορέα ικανό να αξιοποιεί τις συλλογικές συμβάσεις. Και να διεκδικεί για τον ευατό του και να προτείνει για όλους. Γι’ αυτό επείγουσα προτεραιότητα αποτελεί η διεύρυνση της κοινωνικής βάσης των συμμαχιών και των εκφράσεων του και η ανάδειξη ενός νέου πρότυπου – συνδικαλιστή που ισχυροποιεί τους δεσμούς με την κοινωνία. Ένα θεσμικό πλαίσιο ανοιχτό και πρωτοπόρο που διασφαλίζει την αυτόνομη δράση του εθελοντικού κινήματος, το αξιολογεί και το οριοθετεί απέναντι σε κερδοσκοπικές μορφές μη κυβερνητικής οργάνωσης είναι αναγκαίο.
35. Για την Κυβερνώσα Αριστερά το κόμμα ως θεμέλιος λίθος της δημοκρατίας συνδέεται άρρηκτα με τη νέα αυτονομία της πολιτικής. Η θεσμική κατοχύρωση της εσωκομματικής δημοκρατίας και της δημοκρατικής επιλογής των αντιπροσώπων∙ η πλήρης απεξάρτηση των κομμάτων από την οικονομία της αγοράς και την ιδιωτική χρηματοδότηση∙ η αποσύνδεση τους από κάθε δυνατότητα παρέμβασης στη διαχείριση των κρατικών υποθέσεων∙ η κατοχύρωση της αυτονόητης δυνατότητας τους να προτείνουν πρόσωπα για κάθε χώρο άσκησης εξουσίας και για κάθε θεσμό∙ η διαφανής λειτουργία, η δημοσιοποίηση των οικονομικών τους και η λογοδοσία στα μέλη τους και το κοινωνικό σώμα∙ είναι επιλογές που πέρα από το Σύνταγμα πρέπει και θεσμικά να κατοχυρωθούν. Στη δυναμική αφετηρία για την ανασύνταξη της πολιτείας βρίσκεται η ριζική αλλαγή του εκλογικού συστήματος. Η μέγιστη δυνατή αναλογικότητα, η εκλογή του μεγάλου μέρους των βουλευτών με σταυρό σε μονοεδρικές περιφέρειες και του μικρότερου με λίστα στις αναπτυξιακές περιφέρειες, η αποσύνδεση της ψήφου στο κόμμα με την προτίμηση και αξιολόγηση του βουλευτή, η διευκόλυνση των προεκλογικών συμπράξεων και των κυβερνητικών συνεργασιών, είναι στοιχεία απαραίτητα στο νέο εκλογικό σύστημα. Η κατάργηση της ιδιωτικής χρηματοδότησης πέραν της συνδρομής και της οργάνωσης εκδηλώσεων με διαφανή και φορολογικά ελεγχόμενο χαρακτήρα, η ανεξάρτητη αρχή για το «πόθεν έσχες» των δημοσιών προσώπων και κρατικών λειτουργών, καθώς και ο πλήρης και υποχρεωτικός διαχειριστικός έλεγχος των ΟΤΑ συνιστούν δέσμη επιλογών για τη διαφάνεια του πολιτικού και αντιπροσωπευτικού συστήματος.
36. Η Διαβουλευτική Δημοκρατία είναι για την Προοδευτική Διακυβέρνηση η πεμπτουσία της επιστροφής της εξουσίας στην κοινωνία. Οδηγός της το τρίπτυχο: «η απόφαση στο λαό – η πρωτοβουλία στον πολίτη – ο έλεγχος και η κρίση στην κοινωνία». Το δικαίωμα στην ισηγορία συναρθρώνει τις σύγχρονες μορφές αντιπροσώπευσης με τις μορφές άμεσης συμμετοχής και δημοκρατίας. Η συμμετοχική διακυβέρνηση στην αντίληψη και την πρακτική της Κυβερνώσας Αριστεράς μεταφέρει το κέντρο λήψης αποφάσεων από την οικονομία στους δημοκρατικούς θεσμούς και εκτείνεται σε όλο το φάσμα της παραγωγής και της οικονομίας, του χώρου της εργασίας, του καταναλωτικού κινήματος. Οι διευρυμένες και ολοκληρωμένες αναπτυξιακές συμφωνίες και συλλογικές διαπραγματεύσεις σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο που αφορούν όλες τις όψεις της ανάπτυξης είναι η σύγχρονη καρδιά του δημοκρατικού προγραμματισμού. Και η πυραμίδα των θεσμών με το συντονισμό αντίστοιχα του Δήμου της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης και της Κυβέρνησης που συμμετέχουν στη διαμόρφωση του πρέπει να θεσμοθετηθεί και να οριοθετηθεί. Στη βάση της πυραμίδας βρίσκονται οι μορφές άμεσης δημοκρατίας που στην εποχή μας παίρνει σάρκα και οστά μέσα από θεσμικές καινοτομίες. Καινοτομίες όπως ο «συμμετοχικός προϋπολογισμός», οι «συνέλευση πολιτών» οι «άμεσες ψηφοφορίες και δημοψηφίσματα», η «διαβουλευτική δημοσκόπηση» προσφέρουν εναλλακτικές μορφές διατύπωσης γνώμης και απόφασης από το κοινωνικό σώμα. Η Κυβερνώσα Αριστερά οφείλει να καταστήσει την Ελλάδα πρωτοπόρα στους θεσμούς άμεσης δημοκρατίας και συμμετοχής.
37. Η Προοδευτική Διακυβέρνηση έχει πρώτιστο χρέος να κατοχυρώσει συνταγματικά τις αναγκαίες αλλαγές που οριοθετούν τη νέα μεταπολίτευση στη σύνταξη της πολιτείας. Για την Κυβερνώσα Αριστερά μια ουσιαστική Αναθεώρηση του Συντάγματος οφείλει να περιλαμβάνει εκτός των άλλων:
1. Τη διεύρυνση και κατοχύρωση των θεμελιωδών δικαιωμάτων:
~ το δικαίωμα στην ευημερία και την ανάπτυξη ως δικαιώματος τρίτης γενιάς και περιβάλλουσα όλων των άλλων
~ τα δικαιώματα στην ειρήνη, στα οφέλη από την κοινή κληρονομιά της ανθρωπότητας και στην ανθρωπιστική βοήθεια
~ το δικαίωμα στη συμμετοχή στην κοινωνία της πληροφορίας να συμπληρωθεί με την απρόσκοπτη πρόσβαση στη δημόσια πληροφορία
2. Η ρύθμιση για την αρχή του κοινωνικού κράτους να συμπληρωθεί με το δικαίωμα στην αξιοπρεπή διαβίωση με σαφή υπόμνηση για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα και το ελάχιστο όριο κοινωνικής ασφάλισης. Το δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλιση που αφορά κάθε εργαζόμενο να επεκταθεί σε κάθε άτομο.
3. H εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από το λαό ως έχοντα το λόγο στην εκλογή του πρώτου πολίτη της χώρας και αποσυνδέοντας έτσι την εκλογή από τη Βουλή και τις πολιτικές εξελίξεις. Χωρίς καμία αύξηση αρμοδιοτήτων και αλλαγή του πρωθυπουργοκεντρικού πολιτεύματος.
4. Η αποκατάσταση της αντιστοιχίας ανάμεσα στην αναπτυξιακή, αντιπροσωπευτική, διοικητική δομή της πολιτείας. Στο πλαίσιο αυτό αναβαθμίζεται η Τοπική Αυτοδιοίκηση ως θεσμός έκφρασης τοπικής δημοκρατίας και αυτονομίας αλλά και ως αναπόσπαστο τμήμα του ενιαίου διοικητικού συστήματος με κατοχυρωμένη την οικονομική αυτοτέλεια, τη φοροδοτική ικανότητα, την αναπτυξιακή αρμοδιότητα.
5. Ο οριστικός διαχωρισμός της εκκλησίας από το κράτος.
6. Η επαναρρύθμιση του ρόλου των μέσων μαζικής επικοινωνίας ως δημόσιας εξουσίας η οποία οφείλει να είναι διαφανής, ελεγχόμενη και πλήρως συμβατή με τους κανόνες δημοκρατικής νομιμοποίησης.
7. Η συνταγματική κατοχύρωση της κοινωνίας των πολιτών ως αυτοτελούς και εθελούσιας οργάνωσης στη βάση της κοινωνίας.
8. Η ριζική συνταγματική αναφορά στην ενσωμάτωση των αλλοδαπών στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή και στην υποχρέωση της πολιτείας να παραχωρεί την ελληνική ιθαγένεια σε κάθε παιδί που γεννιέται στην επικράτεια από γονείς νομίμως διαμένοντες.
9. Η περαιτέρω ενίσχυση της ανεξαρτησίας της νομοθετικής εξουσίας και η κατοχύρωση της αρμοδιότητας της Βουλής στον έλεγχο των αναπτυξιακών διαδικασιών, των κρατικών προμηθειών και των μεγάλων συμβάσεων. Η κατοχύρωση της συμμετοχής της Βουλής στη διαδικασία επιλογής της Δικαιοσύνης, της ηγεσίας των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας.
10. Η συμπερίληψη ρητής διάταξης για τα κόμματα που αφορά την εσωτερική τους δημοκρατία, τη διαφάνεια και τη δημοσιότητα στα οικονομικά τους.
11. Η συνταγματική κατοχύρωση της Ανεξάρτητης Αρχής ελέγχου του «πόθεν έσχες» όλων των προσώπων που ασκούν δημόσια εξουσία ή διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα.
12. Η υπαγωγή της κρίσης των αξιόποινων πράξεων που αφορούν βουλευτές ή υπουργούς στον φυσικό δικαστή.
13. Η ρητή θέσπιση του βουλευτή περιφέρειας της δυνατότητας διαχωρισμού στην επιλογή κόμματος και υποψηφίου, της αλλαγής του τρόπου κατανομής των εδρών με βάση τα δημοτολόγια, της μεγαλύτερης δυνατής αναλογικότητας της ψήφου και της δημοκρατικής ανάδειξης των υποψηφίων.
14. Η κατοχύρωση της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας και στη διαδικασία ανάδειξης της Βουλής, και του ηλεκτρονικού δημοψηφίσματος.
15. Η κατοχύρωση της δυνατότητας ανάληψης λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας και η συμπλήρωση των διαδικασιών για τη διενέργεια δημοψηφίσματος.
Ζ. Το ΠΑΣΟΚ ως/και Κυβερνώσα Αριστερά
38. Η δημοκρατική και προοδευτική παράταξη στη χώρα μας με την έννοια των δυνάμεων του χώρου της ευρύτερης κεντροαριστεράς, της σύνθεσης των δυνάμεων της σοσιαλιστικής και οικολογικής αριστεράς και της πολιτικά φιλελεύθερης δημοκρατίας είναι σταθερά πλειοψηφικό ρεύμα. Οι εξελίξεις αυτού του καιρού, στις συνθήκες της χρηματοπιστωτικής κρίσης αλλά και γενικότερα της ύστερης παγκοσμιοποίησης επιτρέπουν στις προοδευτικές σοσιαλδημοκρατικές και αριστερές δυνάμεις από ευνοϊκότερες θέσεις να προτείνουν ένα δρόμο για την Ελλάδα της Ευημερίας και για την Ευρώπη των λαών σε ένα δικαιότερο, καλύτερο και ασφαλέστερο κόσμο συνεργασίας και συνεννόησης. Ήδη δημιουργείται για πρώτη φορά μετά το 1989 η διαχωριστική γραμμή. Το κοινωνικό μέτωπο των δυνάμεων της εργασίας, της παραγωγής, της δημιουργίας, των κοινωνικών κινημάτων βρίσκεται στο πρόσωπο της έκνομης κερδοσκοπίας, της ασύδοτης αγοράς και της παραοικονομίας τον πραγματικό και ορατό του αντίπαλο. Μπορούμε να μιλήσουμε για τη μετάβαση από τον άγονο δικομματισμό στον πραγματικό διπολισμό των δύο εναλλακτικών δρόμων. Πρόοδος ή Συντήρηση, Κυβερνώσα Αριστερά ή Νέο – Δεξιά.
39. Οι εξελίξεις είναι ταχύτατες και βρίσκονται μπροστά και το ερώτημα όπως σε κάθε ιστορική καμπή τίθεται ποιος θα διαχειριστεί την κρίση και σε όφελος ποιου – Διαχείριση και διευθέτηση συμφερόντων οροφής, των μερίδων της άρχουσας τάξης που είτε προσβλέπουν στην συντήρηση της νέο-δεξιάς ηγεμονίας, είτε στους «μεγάλους συνασπισμούς» ΠΑΣΟΚ και ΝΔ είτε σε ενδιάμεσα «νέα κόμματα» ή δημοκρατική ανατροπή τώρα και κάτωθεν; «Τώρα» με την έννοια της άμεσης αλλαγής της καταρρέουσας πολιτικά, ιδεολογικά, ηθικά και νομιμοποιητικά της Δεξιάς «νέας διακυβέρνησης». «Κάτωθεν» με την έννοια ότι με την απλή αναπαραγωγή των κατεστημένων εξουσιών και συμφερόντων, χωρίς το νέο πραγματικά ρυθμιστικό ρόλο ενός κράτους – πλοηγού της ανάπτυξης, χωρίς την ανακατανομή του πλούτου, τη δίκαιη και αναλογική αναδιανομή του εισοδήματος, χωρίς την εκ νέου συμμετοχή της κοινωνίας στα δρώμενα που την αφορούν δεν υπάρχει διέξοδος στην κρίση. Κα αυτά προϋποθέτουν ανατροπές από τα κάτω, πολιτικές με πρόσημο αριστερό και προοδευτικό, δηλαδή το εθνικό και ευρωπαϊκό σχέδιο της Κυβερνώσας Αριστεράς.
Η πρόσκληση, κατά συνέπεια, αφορά κάθε δημοκρατική, προοδευτική, σοσιαλιστική και οικολογική δύναμη, κάθε ριζοσπαστική και ακτιβιστική πρωτοβουλία, κάθε αντιπροσωπευτικό θεσμό. Απευθύνεται σε ολόκληρη την κοινωνία και τις δυνάμεις που συνθέτουν τον κοινωνικό συνασπισμό πάνω στον οποίο εδραιώνεται η Νέα Μεταπολίτευση. Και φιλοδοξεί να συνάψει μαζί τους ένα Συμβόλαιο εμπιστοσύνης για την επανεκκίνηση της χώρας και τα βήματα που οδηγούν στην Ελλάδα του 2020 με τη φιλοδοξία αυτή η πορεία να οδηγήσει τους Έλληνες στον κύκλο της Ευημερίας.
40. Το ΠΑΣΟΚ θα κριθεί ιστορικά από τη δυνατότητα του να μετατρέψει τον ευρύτερο προοδευτικό χώρο που θα εκφράσει την Κυβερνώσα Αριστερά σε Ανοιχτή Πολιτική Κοινότητα. Ως σχηματισμό αυτεξούσιων και ενεργών πολιτών. Ως πολυτασικό και πλειοψηφικό ρεύμα διαταξικού χαρακτήρα που οργανώνει και εκφράζει όλες τις παραγωγικές και δημιουργικές δυνάμεις του τόπου με πυρήνα τη μισθωτή εργασία, τα νέα δυναμικά και παραγωγικά στρώματα και τις ασθενέστερες και περιθωριοποιημένες κοινωνικές δυνάμεις. Ως τόπο συγκροτούμενης συλλογικής συνείδησης που μετατρέπει αυτές τις δυνάμεις σε κοινωνικό υποκείμενο αλλαγών και μεταρρυθμίσεων. Ως ολοκληρωμένο κυβερνητικό σχηματισμό σε επίπεδο καθημερινής δράσης και παρέμβασης που «σκέπτεται οικουμενικά, σχεδιάζει εθνικά και ευρωπαϊκά και δρα τοπικά». Μια Ανοιχτή Πολιτική Κοινότητα που συνδέει το ΠΑΣΟΚ ως κόμμα – σύγχρονο θεσμό με το κίνημα ενεργών πολιτών. Ή αλλιώς να γίνει το ΠΑΣΟΚ εμβρυουλκός της Κυβερνώσας Αριστεράς.
Υπάρχουν γι’ αυτό δύο προϋποθέσεις. Μια εξωτερική και μια εσωτερική. Η εξωτερική προϋπόθεση αφορά τη σταθερή στρατηγική της συμπαράταξης των προοδευτικών δυνάμεων που παύει να αποτελεί ευκαιριακό στόχο για να προστεθούν «κουκιά» στην αυτοδυναμία. Να βάλει οριστικό τέλος στην εποχή που εμείς ψάχναμε δεκανίκια στον ηγεμονισμό και την αυτάρκεια της εξουσίας μας και η άλλη αριστερά μας αντιμετώπιζε στον μικρομεγαλισμό της και την δήθεν ταξική της καθαρότητας ως τους «μικροαστούς» που κατέκτησαν μεταβατικά την εξουσία. Το ΠΑΣΟΚ οφείλει να έχει σταθερή πολιτική ανοικτών θυρών σε κάθε είδους ειδική ή γενική συνεργασία, προεκλογική ή μετεκλογική, ανεξάρτητα από τη θέληση και τους πρόσκαιρους στόχους των ηγεσιών της άλλης αριστεράς. Και επανερχόμενο στην εξουσία είτε αυτοδύναμο είτε όχι να αναλάβει την πρωτοβουλία συγκρότησης της Προοδευτικής Διακυβέρνησης.
Η εσωτερική προϋπόθεση αφορά τη δημοκρατική ανατροπή και υπέρβαση στο ίδιο το ΠΑΣΟΚ που οφείλει στο εσωτερικό του να αποτυπώνει και να αντανακλά τις αξίες, τις επιλογές, τις πολιτικές και τις πρακτικές της Προοδευτικής Διακυβέρνησης. Και υπέρβαση σημαίνει ότι συγκρούονται με τις λογικές: Των αξιωματούχων που μονοπωλούν τους εσωκομματικούς συσχετισμούς της νομενκλατούρας που αναπαράγει τον ευατό της σε κοινοβουλευτικό, αυτοδιοικητικό και συνδικαλιστικό επίπεδο των εραστών της αυθεντίας, των στελεχών που στο όνομα της προσωπικής τους επιδίωξης υποτάσσουν κάθε συλλογική ανάγκη, που υποβαθμίζουν την πολιτική σε «λόμπι» και δημόσιες σχέσεις των πελατειακών και συναλλακτικών πρακτικών και των αδιαφανών συνομολογήσεων.
This Post Has 0 Comments