Συνέντευξη στο ”Real.gr”

στον Βασίλη Σκουρή

150 χρόνια SPD κ. Σκανδαλίδη. Αλήθεια, τι σχέση έχει η σημερινή σοσιαλδημοκρατία και οι ηγέτες της με τη σοσιαλδημοκρατία του Βίλλυ Μπραντ και των κατακτήσεων που αυτή έφερε στην Ευρώπη;

Πως μπορείς να συγκρίνεις τον Ολάντ με τον Μιττεράν ή τον Γκάμπριελ με τον Μπράντ; Τι αντιπροσωπεύουν οι σημερινοί ευρωπαίοι σοσιλαδημοκράτες ηγέτες σε σχέση με την ιστορική παρακαταθήκη του Κράϊτσκι, του Πάλμε, του Ανδρέα Παπανδρέου; Η σύγκριση είναι μελαγχολική. Η σημερινή κληρονόμος του κοινωνικού κράτους θύμα των ευρύτερων εξελίξεων της τελευταίας εικοσαετίας και που δυστυχώς δεν κατάφερε να διαβάσει καθώς και της δραματικής κρίσης που ζούμε πολύ χρόνο τώρα έχασε τη δυναμική μιας αξιόπιστης εναλλακτικής πρότασης. Δεν έχει διαμορφώσει στρατηγική προοδευτικής εξόδου από την κρίση και γι’ αυτό φυτοζωεί.

Μήπως μια από τις βασικές αιτίες είναι ότι τα τελευταία χρόνια η σοσιαλδημοκρατία στην Ευρώπη όταν είναι στην κυβέρνηση απλώς εφαρμόζει τις πολιτικές των Βρυξελλών και ελάχιστα διαφέρει από τους χριστιανοδημοκράτες;

Το κακό ξεκίνησε με το θρίαμβο του νεοφιλελευθερισμού και το συντηρητικό συμβιβασμό του Μάαστριχτ που καθόρισε τους όρους της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Με τον Ντελόρ και τη συνθήκη της Λισαβόνας υπήρξε η τελευταία προοδευτική αναλαμπή μέχρι την

επανάκαμψη των δεξιών κυβερνήσεων. Δυστυχώς η συνταγή της λιτότητας, της ύφεσης και της επικράτησης των χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου οδήγησε μέσα στην κρίση ουσιαστικά στην ακύρωση της Ευρωπαϊκής Συνθήκης και στην επιστροφή στους εθνικούς προστατευτισμούς. Η νομιμοποίηση αυτής της πρακτικής σε κυβερνητικό επίπεδο ασφαλώς όχι μόνο επιτείνει το αδιέξοδο αλλά κυριολεκτικά συρρικνώνει δραματικά τις δυνάμεις του δημοκρατικού σοσιαλισμού.

Μήπως το ίδιο γίνεται και στην Ελλάδα, έστω και υπό ιδιόμορφες συνθήκες; Γιατί εδώ και ένα χρόνο συγκυβερνάτε;

Εδώ δεν έγινε το ίδιο. Το ΠΑΣΟΚ βρέθηκε αυτοδύναμο στην Κυβέρνηση παραλαμβάνοντας την «καυτή πατάτα» από τη Δεξιά. Και ανεξάρτητα από τις αστοχίες, τα λάθη, τη λειψή προετοιμασία μας βρέθηκε σ’ ένα περιβάλλον πρωτοφανούς πίεσης και εκβιασμών. Μας επιβλήθηκε η συνταγή. Όπως αποδεικνύεται σήμερα δεν είχαμε άλλη επιλογή. Αποφασίσαμε να αναλάβουμε το βάρος της εθνικής ευθύνης για όσα πραγματικά έπρεπε να γίνουν και δεν έγιναν και ανοίξαμε ένα δρόμο για να μπορούν σήμερα κόμματα φανατικά αντίθετα στις επιλογές μας να τις ακολουθούν με το ζήλο του νεοφώτιστου. Έτσι φαντάζει στα μάτια μου ο Πρωθυπουργός και η ΝΔ. Η συμμετοχή μας στην κυβέρνηση είναι συνέχεια της εθνικής μας στάσης. Αυτό όμως, δεν σημαίνει ότι πρέπει να παραδοθούμε στη Δεξιά και νεοφιλελευθερισμό.

Τι πρέπει κυρίως να αλλάξει η σοσιαλδημοκρατία ώστε να έχει λόγο ύπαρξης

Η σοσιαλδημοκρατική επανίδρυση είναι το ζητούμενο κι όχι ένα ακόμη ρετουσάρισμα ενόψει των ευρωεκλογών αλλά και των γερμανικών εκλογών που θα προηγηθούν. Κι αυτό πρέπει να συνδυαστεί με μια ολοκληρωμένη προοδευτική πρόταση ως απάντηση στην ανασύνθεση της ευρωζώνης και την ολοκλήρωση της Ένωσης. Μια νέα Ευρωπαϊκή Συνθήκη που θα ανατρέπει δραστικά την σχέση λιτότητας – ανάπτυξης, θα επιβάλλει όρους σύγκλισης ανάμεσα στις χώρες του Βορρά και του Νότου και θα αναιρεί τη δομή των νέο –αποικιών χρέους που επιβάλλει το imperium των αγορών και ο γερμανικός νέο – εθνικισμός είναι αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε.

Τι θα περιλαμβάνει πιο συγκεκριμένα η νέα Ευρωπαϊκή Συνθήκη;

Επικαιροποίηση των στρατηγικών της Λισσαβόνας. Επανεξέταση του συστήματος των Κεντρικών Τραπεζών και πολιτικοποίηση της νομισματικής πολιτικής. Επαναφορά της ρήτρας κοινοτικής ευθύνης και αλληλεγγύης. Ένα «σχέδιο Μάρσαλ» για τον Ευρωπαϊκό Νότο και τις χώρες που υφίστανται την αφαίμαξη της άνισης ανταλλαγής. Προσαρμογή του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου στις συνθήκες της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Βεβαίως, πάνω απ’ όλα ολοκλήρωση της δημοκρατικής δομής και των πολιτικών θεσμών της Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ή θα υπάρξει ως Ομοσπονδία ισότιμων εθνών και κρατών όπως οραματίστηκαν οι ιδρυτές της ή δεν θα έχει νόημα ύπαρξης. Η Ευρωζώνη ή θα ανασυντεθεί μέσα στα επόμενα δύο χρόνια ή θα διαλυθεί.

Και στην Ελλάδα; Μόνο του το ΠΑΣΟΚ στις ευρωεκλογές ή ανασύνθεση του χώρου;

Ξέρετε, ο πολιτικός χρόνος είναι συμπυκνωμένος, οι εξελίξεις τρέχουν και οι ευρωεκλογές είναι σε ένα χρόνο από σήμερα. Προέχουν τώρα οι πρωτοβουλίες μας για τη συσπείρωση των προοδευτικών δυνάμεων του Νότου, η συμμετοχή μας στο διάλογο για την σοσιαλδημοκρατική επανεκκίνηση και τη διαμόρφωση της πρότασης που ανέφερα. Παράλληλα πρέπει να ενταχθούν οι προσπάθειες για ανασύνθεση του χώρου της κεντροαριστεράς, να πάρουν πιο συγκεκριμένη μορφή. Στην πορεία προς τις εκλογές θα διαμορφωθούν οι όροι που θα κρίνουν και τον τρόπο καθόδου σ’ αυτές. Όλα είναι ανοιχτά. Ούτε να εκβιάζουμε πρέπει τις εξελίξεις ούτε να τις αφήνουμε να κυλούν κάτω από τα πόδια μας.

Η σοσιαλδημοκρατία πάντα, ακόμα και στις εποχές του ψυχρού πολέμου, είχε ανοιχτές γραμμές με την Αριστερά και τον τότε υπαρκτό σοσιαλισμό. Το ΠΑΣΟΚ γιατί αρνείται και να συζητήσει ακόμα με τον ΣΥΡΙΖΑ;

Είμαι αυτός που από την αρχή στάθηκα υπέρ μιας προοδευτικής στρατηγικής που μπορεί να ενσαρκώσει μια πραγματικά κυβερνώσα αριστερά και θεώρησα και θεωρώ και τώρα την αναγκαστική πολιτική των μνημονίων ως ένα ιστορικό συμβιβασμό. Μένω σταθερά και φανατικά υπέρ των ανοιχτών θυρών σε όλες τις δυνάμεις του προοδευτικού και δημοκρατικού χώρου ριζοσπαστικές και μεταρρυθμιστικές. Και ως τέτοια συνεχίζω να θεωρώ το ΣΥΡΙΖΑ παρά τις αντινομίες και τον έκδηλο λαϊκισμό που διακρίνει την σημερινή αδιέξοδη στάση του. Το ερώτημα είναι όχι αν θέλει το ΠΑΣΟΚ διάλογο που πρέπει να θέλει αλλά πως αντιμετωπίζεται από το ΣΥΡΙΖΑ. Και με ποια από τις συνιστώσες του να ανοίξει διάλογο. Ας ολοκληρωθούν οι διαδικασίες αυτής της μεταβατικής περιόδου και εδώ είμαστε.

Σε πολλά, πάντως, από αυτά που το SPD καταλογίζει στη Σοσιαλιστική Διεθνή έχει δίκιο…

Η Σοσιαλιστική Διεθνής από τη στιγμή που οι δυνάμεις του δημοκρατικού σοσιαλισμού ηττήθηκαν και μπήκαν σε πλησίστια κρίση στρατηγικής ήταν απολύτως φυσικό και να γραφειοκρατικοποιηθεί και να χάσει το σημαντικό παρεμβατικό της χαρακτήρα. Μιλάμε βέβαια για δεκαετίες και όχι τα τελευταία χρόνια. Πάντοτε ετίθετο θέμα για κάποιες συμμετοχές που δεν θα μπορούσαν να εκπροσωπήσουν τις προοδευτικές ιδέες και τη προσήλωση στις δημοκρατικές και σοσιαλιστικές ιδέες, αρχές και αξίες μας. Πρέπει να συζητήσουμε ξανά το ρόλο της.

Αλλά και η Προοδευτική Συμμαχία, ιδίως αν συμμετάσχει και το Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ, δεν είναι μια στροφή προς τα δεξιά;

Η Προοδευτική Συμμαχία ανοίγει ένα επιπλέον παράθυρο που αξίζει τον κόπο να δοκιμαστεί κατ’ αρχή στον ευρωπαϊκό χώρο και γιατί όχι σε μια ευρύτερη συσπείρωση που θα σημάνει και τη συμμετοχή του Δημοκρατικού Κόμματος των ΗΠΑ. Πρέπει να φύγουμε επί τέλους από τις δογματικές αναζητήσεις της καθαρότητας των ιδεών, τις ατέρμονες και ξεπερασμένες συζητήσεις και αντιθέσεις δημοκρατικών, σοσιαλιστικών, σοσιαλδημοκρατικών και εργατικών που «διυλίζουν τον κώνωπα και καταπίνουν την κάμηλο». Πριν μιλήσουμε για τις στροφές ας βρούμε πρώτα το δρόμο.

Που σημαίνει;

Επανεκκίνηση χρειάζεται στις νέες συνθήκες και όχι προσήλωση στις γραφές που θυμίζουν θεολογικές συγκρούσεις. Επανεκκίνηση και επανίδρυση από μηδενική βάση και σε συνάρτηση με τις εξελίξεις που φέρνει η κρίση και το άνοιγμα μιας πραγματικά νέας εποχής. Η παλιά σοσιαλδημοκρατία πέθανε. Από την αρχή να προσδιορίσουμε τι είναι προοδευτικό και συντηρητικό. Η πρόταση και η παρέμβαση θα κρίνουν τη συνέπεια ή τη στροφή καθώς και τη χρησιμότητα και την προοπτική της Προοδευτικής Συμμαχίας.