”Προϋποθέσεις Νίκης” Άρθρο του Κώστα Σκανδαλίδη στην εφημερίδα ”Το Βήμα”

Η σταθερή πίστη του Γιώργου Παπανδρέου ότι «η ανανέωση και ανασυγκρότηση του ΠΑΣΟΚ είναι στρατηγική επιλογή και στρατηγική νίκης» και για να επιτευχθεί «μια νέα γενιά στελεχών πρέπει να βγει στην πρώτη γραμμή» νομίζω ότι αποτελούν κοινό τόπο για όλο το ΠΑΣΟΚ. Έρχονται θετικά να ανταποκριθούν στη διαπίστωση που κι εγώ ως Γραμματέας έκανα την επαύριο των εκλογών του 2000 «το ΠΑΣΟΚ αυτό δεν κερδίζει ξανά». Μέσα στο κλίμα των ημερών που κυριαρχήθηκε από άγονες αντιπαραθέσεις, δογματικούς αφορισμούς, περιττές ονοματολογίες και προσωπικές ανασφάλειες, ένθεν και ένθεν, θα ήθελα να καταθέσω τις απόψεις μου.

•  Προϋπόθεση νίκης

Κάθε στρατηγικής εμβέλειας ήττα φέρνει από μόνη της στο προσκήνιο το αίτημα της ανανέωσης. Επί πλέον η ήττα που στηρίχθηκε κυρίως στην αποδοκιμασία του μοντέλου διαχείρισης της εξουσίας και των προσώπων – φορέων του, καθιστά το αίτημα όρο επιβίωσης για την προοδευτική παράταξη. Πολύ περισσότερο που όλοι αναγνωρίζουμε ότι η ίδια η πολιτική, η δημοκρατία, το κομματικό μας σύστημα στις ραγδαίες εξελίξεις που ζούμε απαιτούν νέα μεταπολίτευση, μια πραγματική ανατροπή στις δομές της διακυβέρνησης. Ή εγγυόμαστε ότι αλλάζει γενιά η πολιτική ηγεσία του τόπου και της προοδευτικής παράταξης για ν’ αντιστοιχηθεί στα νέα δεδομένα ή θα χάσουμε ξανά. Και δεν έχουμε αυτό το δικαίωμα.

•  Δύο αδιέξοδες εκδοχές

 Στη συζήτηση πρυτανεύουν δύο ακραίες εκδοχές. Η πρώτη : Τι ασχολείστε με τα πρόσωπα; Το πρόβλημα είναι η ανανέωση ιδεών, πολιτικών και προτάσεων. Και η δεύτερη : Αρκεί να φύγουν οι παλιοί που αποτελούν τα «βαρίδια» κι όλα τα άλλα έπονται. Και οι δύο είναι επικίνδυνες και ανιστόρητες. Υποβαθμίζουν την ανανέωση στην αναπαραγωγή ή την απόρριψη του υπάρχοντος ΠΑΣΟΚ. Αντιπαράθεση που οδηγεί σε νέα πόλωση, σε διαρροές, σε ταμπελοποίηση, σε διαχωριστικές γραμμές του τύπου «ποιοι είναι με τον Πρόεδρο και ποιοι εναντίον του». Η αναζήτηση της δικαίωσης προσωπικών στρατηγικών μέσα από εσωκομματικές ατραπούς μας καθηλώνει σε πεπερασμένους δρόμους που τραυματίζουν και διαιρούν και επιπλέον ευτελίζουν και ισοπεδώνουν στελέχη και πρακτικές.

• Τα κριτήρια

Για ένα κόμμα που σέβεται τον εαυτό του τα στελέχη του μακροπρόθεσμα κρίνονται για τη διαδρομή και την προσφορά τους. Διαδρομή και προσφορά που, όμως, δεν απαλλοτριώνει την καθημερινή κρίση. Ο καθένας κρίνεται κάθε στιγμή για τις ιδέες του, τις προτάσεις και την πολιτική του, για την κοινωνική του ευαισθησία και τη συλλογική συνείδηση και κυρίως για την πρακτική και το ήθος του. Το ερώτημα είναι ποιος αξιολογεί όργανα, πρόσωπα και πρακτικές. Είναι μόνο υποκειμενική η κρίση (για παράδειγμα ένα μονοπρόσωπο όργανο όπως ο Πρόεδρος) ή μόνο αντικειμενική (για παράδειγμα ο λαός μέσω μιας περιοδικής ψηφοφορίας); Επισημαίνω ότι τόσα χρόνια στην κυβέρνηση δεν καταφέραμε να αποτυπώσουμε τα στελέχη που διορίστηκαν σε κρατικές θέσεις, να αναζητήσουμε τους πολυθεσίτες, να ελέγξουμε τις κοινωνικές πρακτικές, να αξιολογήσουμε το έργο πέρα από την προσωπική οπτική γωνία του καθένα. Η νέα δομή που εμπέδωσε ο Γιώργος Παπανδρέου στο ΠΑΣΟΚ και η εμμονή του στη συμμετοχική δημοκρατία δίνουν τη δυνατότητα μιας πιο σύνθετης κρίσης που προϋποθέτει, όμως, την ουσιαστική αξιολόγηση. Άνοιξε πράγματι ένα καινούριο δρόμο που, όμως, πρέπει και να τον περπατήσουμε…

•  Κόμμα αξιών

Εδώ βρίσκεται το πεδίο ανασυγκρότησης του ΠΑΣΟΚ από κόμμα του κράτους σε ένα κόμμα αξιών. Η Ελλάδα των αξιών προϋποθέτει και κόμμα αξιών. Το να μιλάμε για δημοκρατική ανατροπή και μέσα στο ίδιο το ΠΑΣΟΚ να μην οικοδομείται το νέο μοντέλο διακυβέρνησης που προτείνουμε, καταντά φενάκη. Ένας πολιτικός σχεδιασμός που συνδέει με τη συγκυρία και τους στόχους την προγραμματική λειτουργία, τις πολιτικές προτεραιότητες και την κοινωνική παρέμβαση μπορεί να οπλιστεί με νέες δομές και λειτουργίες πολιτικής αξιολόγησης και κοινωνικής λογοδοσίας. Έτσι η ανανέωση παράγεται μέσα από τις δομές του ανοιχτού κόμματος, καθίσταται οργανικό στοιχείο της ίδιας του της φυσιογνωμίας, οριοθετείται με τις ήδη ψηφισμένες καταστατικές του διατάξεις.

•  Αξιολόγηση – Λογοδοσία

Η επιστροφή του ΠΑΣΟΚ στη βάση του και το άνοιγμα του στην κοινωνία ξεκινά από τη θέση ότι κάθε μέλος ή στέλεχος αντλεί τη δύναμη του από την οργάνωση βάσης του και κάθε όργανο από το σώμα που το έχει αναδείξει. Αξιολογείται, κατά συνέπεια, και λογοδοτεί σ’ αυτά. Έτσι, διαδικασίες ανοιχτές στην κοινωνία όπως οι προκριματικές εκλογές αποκτούν νόημα και ουσιαστικό περιεχόμενο γίνονται πραγματική πηγή ανανέωσης στελεχών σε μόνιμη βάση. Ο λαός εκλέγει και δημοκρατικά νομιμοποιεί, το ανοιχτό κόμμα επιλέγει σε συνθήκες αξιολόγησης και αξιοκρατίας.

Σ ε μια συγκυρία που η πολιτική απαξιώνεται, οι πολιτικοί λοιδορούνται, τα κόμματα ισοπεδώνονται και η νέο-δεξιά διακυβέρνηση γίνεται ολοένα πιο συγκεντρωτική, αυταρχική και καθεστωτική, η ανανέωση δεν αποτελεί για μας λόγο μιας ακόμη σύγκρουσης «παλιού» και «νέου» στο ΠΑΣΟΚ. Αντίθετα πρέπει να γίνει το πεδίο μιας νέας γόνιμης σύνθεσης για τη νέα προοδευτική και συμμετοχική διακυβέρνηση που επαγγελλόμαστε και σύντομα θα κληθούμε να υλοποιήσουμε.