Ομιλία Κώστα Σκανδαλίδη εισηγητή στην Ολομέλεια της Βουλής με θέμα:

Συζήτηση επίκαιρης Επερώτησης της Προέδρου κας. Φωτεινής Γεννηματά και των Βουλευτών της Κ.Ο. του Κινήματος Αλλαγής προς τους υπουργούς Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Τουρισμού και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με θέμα: «Ανεπαρκή και αναποτελεσματικά τα Κυβερνητικά μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης».

Θέλω να κάνω μερικές γενικές παρατηρήσεις που έχουν σχέση με τον στόχο της επερώτησης .

Το νόημα της επερώτησης ήταν  να έρθει εδώ η Κυβέρνηση και για τους τέσσερις βασικούς τομείς που συγκροτούν την οικονομία -την ανάπτυξη, τον τουρισμό και τον αγροτικό τομέα- να μας πει για τα μέτρα που έχει πάρει, αλλά και για αυτά που πρόκειται να πάρει. Η  ανταπόκριση ήταν πολύ συγκεκριμένη για τα άμεσα μέτρα που πήρατε και για αυτά που σκοπεύετε να πάρετε -και είναι θετικό αυτό- αλλά από την άλλη μεριά, η απουσία των άλλων Υπουργών δείχνει ότι δεν υπάρχει απάντηση σε ένα ευρύτερο πλαίσιο εξελίξεων, το οποίο όφειλε η Κυβέρνηση να φέρει εδώ.

Και θέλω να πω εδώ το εξής: Ο πολιτικός χρόνος επιταχύνεται με τέτοιο τρόπο μετά την πανδημία και τον πιθανό δεύτερο κύκλο της, που η ανάγκη των διαρθρωτικών και των μεγάλων αλλαγών στην πορεία της οικονομίας και της ανάπτυξης είναι τωρινή, είναι άμεση είναι επιτακτική. Και πρέπει η Κυβέρνηση να φέρει εδώ όχι μόνο έναν αναθεωρημένο προϋπολογισμό, αλλά να προετοιμάσει και έναν προϋπολογισμό με άλλη δομή, αν θέλετε, για την επόμενη χρονιά που θα συμπεριλάβει τόσο τους κινδύνους και τις ανασφάλειες της πορείας, όσο και τη δυνατότητα διαφορετικών κατευθύνσεων που θα συνδυάσουν τη διάσωση της σημερινής κατάστασης του μέρους αυτού που πρέπει να διασωθεί, με την αναδιάρθρωση που πρέπει να γίνει και τις μεγάλες αλλαγές προκειμένου να υπάρξει η επανεκκίνηση της ανάπτυξης με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Να αξιοποιήσει επίσης  τις παραγωγικές δυνάμεις του τόπου όπου κι αν βρίσκονται.

Και θα πω ένα παράδειγμα σ’ αυτό: Το παράδειγμα της μεγάλης αναδιανομής του ΑΕΠ, που θα γίνει, εξαιτίας της φετινής υστέρησης του τουρισμού και του τρόπου που θα κινηθεί ο εσωτερικός τουρισμός, πχ τα νησιά είναι αυτά που θα πληγούν πολύ περισσότερο και θα υπάρχουν άλλες περιοχές της χώρας, όπως είναι τα απομονωμένα χωριά, που θα πάνε οι άνθρωποι να περάσουν μερικές μέρες το καλοκαίρι. Αυτή η αναδιανομή που θα γίνει σ’ αυτή τη φάση, είναι εξαιρετικά σημαντική και έχει να κάνει με μια περιφερειακή πολιτική η οποία πρέπει να έρθει ξεχωριστά και συγκεκριμένα εδώ στη Βουλή και να συζητηθεί στο πλαίσιο ενός εθνικού σχεδίου.

Εκεί είναι η δική μου αντιπαράθεσή με την Επιτροπή Πισσαρίδη. Δεν είναι στο αν προτείνει σωστά πράγματα στη γενική κατεύθυνση που όλοι τα λέμε. Τα λέμε όλοι. Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας τα ξέρουμε όλοι. Αν διαβάσετε τα προγράμματα όλων των κομμάτων, είναι σχεδόν πανομοιότυπα σε ό,τι αφορά τους τομείς και τους στόχους. Ποιο κράτος τα υλοποιεί; Ποιος προϋπολογισμός τα χρηματοδοτεί; Πώς κυβερνά η Κυβέρνηση προκειμένου να μπορέσουν οι προϋποθέσεις της ανάπτυξης να γίνουν πράξη; Αυτό είναι το τεράστιο θέμα μας.

Το αναφέρω αυτό γιατί είναι πάρα πολύ απλό: Όταν δεν υπάρχει αυτή η απάντηση,  έρχεστε εσείς με τα πενήντα εννιά μέτρα. Τα πενήντα εννιά μέτρα μια χαρά είναι.  Σας είχα συνηθίσει μέχρι τώρα να μιλάτε για δέκα μέτρα. Σήμερα μου έκανε μεγάλη εντύπωση ότι τα κάνατε πενήντα εννιά. Σας αρέσει να είστε συγκεκριμένος. Μόνο που τα πενήντα εννιά μέτρα κονταροχτυπιούνται με την κατάσταση της οικονομίας και της αγοράς. Δηλαδή, τι να τα κάνω εγώ τα πενήντα εννιά μέτρα όταν τα μαγαζιά κλείνουν το ένα μετά το άλλο, όταν οι φορείς στενάζουν -αυτοί που δέχονται τα μέτρα- όταν οι άνθρωποι φτωχαίνουν και όταν οι εργαζόμενοι δεν είναι σίγουροι αν αύριο θα ξαναπάνε στη δουλειά τους.

Μιλάμε συνεχώς για μια διαρκή ελαστικοποίηση της εργασίας, μιλάμε συνεχώς για μερική απασχόληση, μιλάμε συνεχώς για κόψιμο κάθε θέσης εργασίας, μιλάμε συνεχώς για μειώσεις μισθών και μειώσεις εισοδημάτων και έρχεστε εσείς με τα πενήντα εννιά σας μέτρα -μια χαρά!- και τους δίνετε κάποιο βοήθημα προσωρινά για να ζήσουν οι άνθρωποι.

Όμως -επαναλαμβάνω- ούτε οι δομές των εργασιακών σχέσεων, ούτε οι αναπτυξιακοί θεσμοί λειτουργούν, ούτε βλέπω καμία κινητικότητα στους τοπικούς φορείς της Αυτοδιοίκησης να φέρνουν καινούργια αναπτυξιακά μέτρα με βάση την καινούργια πραγματικότητα, γιατί δεν υπάρχει κατεύθυνση από την Κυβέρνηση, γιατί δεν υπάρχουν Υπουργεία που να χαράζουν πολιτική. Υπάρχει ένα παντοδύναμο Γραφείο του Πρωθυπουργού, το οποίο κανονίζει τα πάντα από την αρχή μέχρι το τέλος. Δεν είναι ανώνυμη επιχείρηση μια διακυβέρνηση της χώρας. Είναι μια κλιμακωτή και αποκεντρωμένη διαδικασία, όπου συμμετέχει η κοινωνία για να αξιοποιήσει τις παραγωγικές της δυνάμεις.

Αυτό είναι το αγωνιώδες ερώτημα που έχουμε εμείς απέναντι στην πορεία των πραγμάτων από εδώ και πέρα.

Και όσον αφορά τη ρευστότητα στην αγορά, θα πρέπει να πάτε να ρωτήσετε τους  μικρούς και τους μεσαίους επιχειρηματίες, να σας πουν. Δεν υπάρχει, δεν θέλουν να πάνε στις τράπεζες. Πρέπει να γίνει παρέμβαση στις τράπεζες. Δεν είναι μόνο η «Bad Bank». Αυτό είναι ένας θεσμός. Δεν φτάνει αυτό. Πρέπει να πάρει πρωτοβουλία η Κυβέρνηση να αλλάξει τον ρόλο τους, να τους δώσει μια άλλη κατεύθυνση. Δεν μπορεί οι τράπεζες να συνεχίζουν να παίζουν αυτόν τον ρόλο.

Και έρχεστε  με τα πενήντα εννιά μέτρα και βλέπω ότι μια χαρά δίνετε κάποια βοηθήματα. Όμως, τις τράπεζες διευκολύνετε κυρίως για να κάνουν καλύτερα τη δουλειά τους με τα «κόκκινα» δάνεια και να μπορέσουν και οι ίδιες να λειτουργήσουν καλύτερα. Δεν αρκεί να λειτουργήσουν καλύτερα. Να αλλάξουν πρέπει, να αλλάξουν ως δομή, ως λειτουργία, ως προτεραιότητες.

Η αγωνία μου αυτή έχει να κάνει ακριβώς με αυτό, με την αντιπαράθεση, δηλαδή, ανάμεσα στην επιστροφή στην κανονικότητα και στην αλλαγή που πρέπει να γίνει σε αυτόν τον τόπο. Η κανονικότητα είναι να αποδεχτούμε ότι αυτό που ίσχυε πριν, είναι και αυτό που θα έρθει αύριο και να είμαστε και ευχαριστημένοι που θα έρθει αύριο, φτάνει τα μακροοικονομικά μας μεγέθη να πηγαίνουν κάπως καλύτερα! Αλίμονο, αν είναι αυτός ο στόχος μας και το όνειρό μας!

 Υπάρχουν δύο ημερομηνίες, που τις ξέρετε καλύτερα από εμένα. Η μία ημερομηνία είναι ο Δεκέμβριος και η άλλη ημερομηνία είναι ο Ιούνιος του 2021. Ο μεν Δεκέμβριος θα είναι το «ενώπιος ενωπίω» στην ύφεση και άρα και στη δυνατότητα να έχουμε κάνει την προετοιμασία και τις αλλαγές εκείνες με τις οποίες θα επανεκκινήσει η οικονομία, που δεν θα έχει πάρει ακόμη τα χρήματα που τώρα μας έχουν υποσχεθεί ότι θα μας τα δώσουν -αν τελικά έρθει αυτή η ποσότητα των χρημάτων, που όλοι το ευχόμαστε- τα οποία πριν από τον Ιούνιο ξέρετε πολύ καλά ότι δεν θα εκταμιευτούν. Και στο δεύτερο εξάμηνο του 2021 άντε να εκταμιευθούν 3 με 4 δισεκατομμύρια ευρώ από τα 32 δισεκατομμύρια ευρώ.

Εγώ, λοιπόν, λέω αντί να κάνετε μια «γέφυρα» μόνο για τις επιχειρήσεις, να κάνετε και μια «γέφυρα» ανάμεσα στην ύφεση και στους πόρους που θα έρθουν. Και με τρομάζει το γεγονός ότι στο ΕΣΠΑ -το τρέχον ΕΣΠΑ- δεν έχει απορροφηθεί ούτε το 25% των πόρων. Ποιος θα απορροφήσει τα χρήματα αυτά που θα έρθουν και με ποια ταχύτητα και ποιο κράτος θα κάνει τις επενδύσεις; Με τις παράτες στο Ελληνικό ή με μια ανεπτυγμένη διαδικασία που θα βάλει όλη την κοινωνία στο παιχνίδι της ανάπτυξης;

Δεν βάζετε τις παραγωγικές δυνάμεις στο παιχνίδι της ανάπτυξης και χωρίς δημοκρατικό προγραμματισμό ανάπτυξη δεν υπάρχει. Γι’ αυτό η Επιτροπή Πισσαρίδη μια χαρά τα έκανε. Το μόνο καλό της είναι ότι τελείωσε πολύ γρήγορα τη δουλειά της. Εγώ πίστευα ότι θα μας έτρωγε δυο, τρεις μήνες. Φέρτε την εδώ να την κουβεντιάσουμε και εισηγηθείτε στον Πρωθυπουργό να κάνουμε μια κουβέντα επί της ουσίας για τη σχέση ύφεσης, επανεκκίνησης της οικονομίας, ανάπτυξης και θεσμών που μπορούν να υλοποιήσουν την ανάπτυξη.

Αυτό το νόημα έχει η δική μας επερώτηση και εσείς καταβάλλετε μια πολύ καλή προσπάθεια. Και καλά κάνετε και ήρθατε εδώ και μας είπατε ότι θα κάνετε και το Πρόγραμμα «Γέφυρα» και σας ευχαριστούμε γι’ αυτό. Δεν αρκεί όμως. Πρέπει να ανασκουμπωθείτε ως Κυβέρνηση συνολικά και να δείτε τι θα κάνετε με τη συνολική πορεία της χώρας.