Συνέντευξη Κώστα Σκανδαλίδη στην εφημερίδα Espresso

Πως είναι οι πρώτες μέρες με τον «αόρατο εχθρό»; Πως νιώθετε;

Ο αόρατος εχθρός δυστυχώς μας επισκέφτηκε και εμένα και τη σύζυγό μου. Τη Τρίτη που μας πέρασε ενημερωθήκαμε ότι είμαστε θετικοί στον ιό, χωρίς όμως ιδιαίτερα συμπτώματα. Είμαστε στο σπίτι και ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες των γιατρών. Ασφαλώς και υπάρχουν στιγμές φόβου, έχω όμως εμπιστοσύνη στις άοκνες προσπάθειες του υγειονομικού προσωπικού της χώρας και του ΕΣΥ. Ακόμα κι όταν γύρω σου η επιδημία χτυπά γνωστούς και φίλους και οδηγεί ακόμη και σε απώλειες δεν μπορείς να παριστάνεις τον ήρωα. Οι άνθρωποι δένονται μέσα από παρόμοιες δοκιμασίες, σε κάνουν να σκεφτείς και να επανακαθορίσεις στόχους, αξίες και τρόπο ζωής. Την επόμενη μέρα τα προβλήματα θα είναι γιγάντια αλλά και εμείς σοφότεροι.

Μητσοτάκης στο τιμόνι της χώρας. Πως τον κρίνετε;

Στην αρχή έδειξε μια αυτάρκεια και κινήθηκε σωστά μέσα στην πανδημία. Από εκεί και μετά, όμως, αρχίζει να αποκαλύπτεται το πρόσωπο της συντηρητικής παράταξης, χωρίς σχέδιο, χωρίς ειρμό, με δεκάδες αποφάσεις μόνο κατ’ όνομα μεταρρυθμιστικές, συγκεντρωτική άσκηση της εξουσίας. Σε πείσμα του πολιτικά φιλελεύθερου και του σύγχρονου που προβάλλει εμφανίζει το πραγματικό πρόσωπο τη νέας Δεξιάς. Ένα πρόσωπο αυταρχικής διακυβέρνησης.

Η επόμενη ημέρα, μετά την πανδημία πως θα βρει τη χώρα και τα κόμματα;

Για όλους είναι μια άλλη μέρα. Όπου όλα επανεξετάζονται, τίθενται ξανά επί τάπητος. Για τον κόσμο και το χθες που αλλάζει σε μια άλλη εποχή. Για την παγκοσμιοποίηση μια φάση εκδημοκρατισμού. Για την Ευρώπη το τέλος του Μάαστριχτ αν θέλει να επιβιώσει. Και για τη χώρα χρειάζεται πηδάλιο και πυξίδα να τη βγάλει από την εθνική πανδημική και την οικονομική τρικυμία.

Από που πάνε στο κέντρο τελικά; Ο δρόμος που διαλέγει το Κίνημα Αλλαγής είναι ο σωστός;

Στο Κέντρο δεν πας καταργώντας τις πολιτικές, τις αντιπαραθέσεις, τα κόμματα και τις ιδεολογίες. Δεν πας ούτε από το δρόμο της νέο – Δεξιάς ούτε από το δρόμο του ακραίου αντισυστημικού τυχοδιωκτισμού και λαϊκισμού πηγαίνεις μόνο από το προοδευτικό δρόμο. Το δρόμο της προοδευτικής δημοκρατικής παράταξης. Αυτή που αποτελεί τη γνήσια κληρονόμο του φιλελευθερισμού, της πατριωτικής στάσης των δημοκρατικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων. Η χώρα αυτή έζησε μέρες ευημερίας μόνο κάθε φορά που τα ηνία κρατούσε αυτή η παράταξη. Σε άλλη κατεύθυνση, με άλλους στόχους οι έλληνες μπορούν να ενωθούν και να πετύχουν.

Ανήκετε στα ιδρυτικά μέλη του ΠΑΣΟΚ. Πως βλέπετε σήμερα το Κίνημα; Ισχύει αυτό που λένε «τα στερνά τιμούν τα πρώτα»; Νιώθετε καμιά φορά στενοχώρια, λύπη, για την εξέλιξη του κόμματος και τα χαμηλά του ποσοστά σήμερα;

Για όσους ζήσαμε από την αρχή αυτή τη συναρπαστική διαδρομή δεν υπάρχει καιρός για λύπες και μελαγχολία. Η πρώτη φορά πραγματική αριστερά της δεκαετίας του ’80, ο εκσυγχρονισμός και τα έργα της δεκαετίας του ’90 στην Ελλάδα του 2004 ακόμη και η θέση εθνικής ευθύνης που μόνο εμείς πληρώσαμε το 2010 δεν μας κάνουν να λυπόμαστε. Μάλλον μας χαλυβδώνουν.

Εάν προκύψουν συνεργασίες μεταξύ κομμάτων, εσείς με ποιόν προτιμάτε να συνεργαστείτε; ΝΔ ή ΣΥΡΙΖΑ; Είστε η πολύφερνη νύφη

Μια νύφη, όμως, που δεν ενδίδει με κανένα τρόπο, δεν εκβιάζεται από τις πολιτικές καντρίλιες του σημερινού δικομματισμού, δεν υποτάσσεται σε εκβιασμούς. Αυτόνομη πορεία, αυτοδύναμη στρατηγική, ο ελληνικός δρόμος μιας παράταξης που προτείνει λύσεις και εγγυάται την πρόοδο και τη νέα αλλαγή.

Σας ενοχλεί κάτι στον τρόπο που πολιτεύεται η Φώφη και το Κίνημα;

Τα τελευταία χρόνια το Κίνημα κάνει εξαιρετικές προγραμματικές επεξεργασίες, εξακολουθεί να διαθέτει πλήθος στελεχών που οι άλλοι ορεύονται, ασκεί μαχητική αντιπολίτευση και έχει κατακτήσει μια πολιτική ενότητα στη γραμμή της αυτονομίας που ουσιαστικά δεν αμφισβητείται. Το πρόβλημα μας παραμένει πως επενδύεται στην κοινωνία η πολιτική μας. Η Πρόεδρος καταβάλλει τεράστιες προσπάθειες γι΄ αυτό και όλοι οφείλουμε να της το αναγνωρίσουμε.

Θα μπαίνατε στην διαδικασία διεκδίκησης της ηγεσίας του Κινήματος Αλλαγής;

Ούτε καν πέρασε από το μυαλό μου, αλλά για σταθείτε. Είναι η στιγμή εν μέσω κορύφωσης της πανδημίας, όπου ο στόχος του Κινήματος είναι στόχος επιβίωσης και ανατροπής συσχετισμών, όπου ο λαός, απαιτεί συμπαράσταση και καθοδήγηση στα αδιέξοδα του, εμείς να βυθιστούμε σε εσωστρέφεια και άγονους ανταγωνισμούς; Όταν μάλιστα οι διαδικασίες το πότε και πως θα ανοίξουμε τη συζήτηση και θα πάμε σε εκλογές είναι καθορισμένες και πολιτικά και καταστροφικά; Δεν εξυπηρετεί την παράταξη η πρόωρη «Προεδρολογία»

Θα μπορέσει ο ΣΥΡΙΖΑ να ξεπεράσει τις φοβερές παθογένειές του; Πως βλέπετε τον Αλέξη Τσίπρα;

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι δέσμιος των εγγενών αντιφάσεων του. Καβάλησε σε ένα κύμα λαϊκισμού και αγανάκτησης και εμφάνισε μια εξουσία χωρίς αρχές, χωρίς έρμα, χωρίς πρόγραμμα διασύροντας στην πράξη τις δυνάμεις της δημοκρατικής και υπεύθυνης αριστεράς. Ο Α.Τσίπρας ηγείται ενός ευκαιριακού σχηματισμού και έχει τεράστια ευθύνη για την επανάκαμψη στην εξουσία της Δεξιάς.

Σας έχει προσεγγίσει ποτέ κάποιο από τα δυό μεγάλα κόμματα; Πως νιώθετε που πολλά πρώην στελέχη του ΠΑΣΟΚ είναι υπουργοί ή μέλη πλέον της ΝΔ, ή λίγο πριν του ΣΥΡΙΖΑ;

Το θέμα δεν είναι πως νιώθω εγώ αλλά πως νιώθουν αυτοί που έκαναν την επιλογή τους είτε να απαλλοτριώνουν τις αριστερές τους ιδέες, είτε να ξεροσταλιάζουν στους προθαλάμους της κάθε εξουσίας. Σε ότι με αφορά η διαδρομή μου από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ και μέχρι τώρα δεν επιτρέπει σε κανένα να διανοηθεί κάτι τέτοιο.

Έχετε γευθεί όλα τα στάδια πολιτικής (Γραμματέας, βουλευτής για 3 δεκαετίες, υπουργός κλπ). Τι προσδοκάτε από το πολιτικό σας μέλλον;

Τι άλλο από την αναγέννηση της μεγάλης δημοκρατικής προοδευτικής παράταξης που τόσο λείπει αυτή την εποχή από τον τόπο το προαναγγέλλει η νέα εποχή, το επιβάλλουν οι συνθήκες και οι ανατροπές που επιβάλλονται, το νοηματοδοτεί η αναγκαία νέα ενότητα του ελληνισμού για να βγει από την τρικυμία. Όσο για τα αξιώματα δεν μου λείπουν. Παντοτε δήλωνα και δηλώνω στρατιώτης της παράταξης.

Ωστόσο θα νοσταλγείτε τα χρόνια της εξουσίας, καθώς παρακολουθείτε στο διαδίκτυο ένα κίνημα που θυμίζει σε κάθε επίκαιρο θέμα πώς θα ήταν τα πράγματα επί ΠΑΣΟΚ…

Δεν γνωρίζω το πραγματικό στόχο αυτών που ξεκίνησαν την καμπάνια. Γνωρίζω το αποτέλεσμά της. Ξυπνά μνήμες ευημερίας και ευμάρειας. Ξυπνά ένα παρελθόν που φαίνεται μακρυνό πια αλλά εξακολουθεί να είναι ελκυστικό. Όχι να το ξαναφέρουμε σήμερα αλλά να το προβάλλουμε με νέα γλωσσα, νέους στόχους και νέα οράματα στο μέλλον.

Έχετε χαρακτηρίσει «μεγάλο δάσκαλο και πραγματικό σύντροφο και οδηγητή», τον Ανδρέα Παπανδρέου. Μετά τον Ανδρέα, υπήρξε πρωθυπουργός που να σας τον «θύμισε»;

Μου ζητάτε να συγκρίνω τον ηγέτη που εχθροί και φίλοι συμφωνούν σε ένα πράγμα: ήταν μοναδικός. Γι’ αυτόν θα μιλά όλο και καλύτερα όλο και συχνότερα, όλο και ακριβέστερα η ιστορία. Και η αγάπη ενός ολόκληρου λαού.

Κάποτε διεκδικήσατε και τον δήμο Αθηναίων. Σήμερα πως βλέπετε την πόλη και την πορεία του Κώστα Μπακογιάννη;

Ο Δήμος εξακολουθεί να πάσχει, με τα οξυμμένα καθημερινά προβλήματα. Ο νέος Δήμαρχος ήρθε με προσδοκίες και ισχυρή λαϊκή εντολή. Στα σοβαρά και τα μεγάλα οι μέχρι τώρα απόπειρες κάθε άλλο παρά επιτυχημένες μπορούν να θεωρηθούν όπως για παράδειγμα η πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου

Διαβάζω στο βιογραφικό: γεννήθηκε στην Καρδάμαινα της Κω, στα Δωδεκάνησα. Είναι το τέταρτο και τελευταίο παιδί του παπα-Γιώργη και της Χριστίνας Σκανδαλίδη. Τι μνήμες ξυπνούν από τα παιδικά χρόνια;

Μόνο οι χαρούμενες στιγμές μιας γεμάτης ζωής, με σοφή οικονομία, με οικογενειακή αρμονία, πλημμυρισμένες από τους ήχους του βιολιού και τη θεσπέσια φωνή του παπά-Γιώργη. Χρόνια που σημάδεψαν όλη μου τη διαδρομή τη γέμισαν προσδοκίες και φως.

Μιλήστε μου λίγο για την οικογένειά σας: ο γιός σας, έχει αγάπη για την πολιτική;

Όπως κι εγω από μικρό παιδί ακολούθησα ένα δρόμο που τον διάλεξα μόνος μου έτσι κι αυτός μέχρι τώρα αποφασίζει τι κάνει, τι σπουδάζει, με τι δουλειά καταπιάνεται. Τον παρακολουθώ με καμάρι κι εγώ και η μάνα του να προκόβει, να πετυχαίνει. Όλα είναι μπροστά του.

Ως νησιώτη, ποιό νησιώτικο τραγούδι σας σηκώνει για χορό;

Στην αρχή ένας μπάλος, που σε μεταφέρει από το Αιγαίο στη Μικρασία και ανάποδα. Στη συνέχεια μια σπονδή στο τζιβαέρι που στη Κω το λέμε Δυοσμαράκι και τέλος το χάραμα να ανοίγει τη μέρα με το «μέρα μέρωσ娻