Συνέντευξη στην τοπική εφημερίδα ”Ελευθερία” Λάρισας.

«Κυβερνώσα Αριστερά, το Δικαίωμα στην Ευημερία», είναι ο τίτλος του τελευταίου βιβλίου σας. Μα δε συνιστά οξύμωρο σχήμα το «Αριστερά και Εξουσία»; Αφού ιστορικά η Αριστερά είναι η δύναμη της αμφισβήτησης, της ρήξης, της ανατροπής… 

Ο όρος Αριστερά μπορεί να είναι συνυφασμένος με τις έννοιες της αμφισβήτησης, της ρήξης και της ανατροπής, είναι όμως επίσης συνυφασμένος με την πρόοδο, την

αλλαγή, την κοινωνία της ευημερίας. Αριστερά δεν σημαίνει στείρα αμφισβήτηση, άκριτος διεκδικητισμός, κίνημα διαμαρτυρίας. Ούτε μεταφυσική προσήλωση σε ανεδαφικές ουτοπίες και νομοτέλειες. Η σοσιαλιστική και σοσιαλδημοκρατική παράδοση στην Ευρώπη, αλλά και οι εποχές προόδου και ευημερίας στη χώρα μας ταυτίστηκαν με την παρουσία προοδευτικών και δημοκρατικών κυβερνήσεων που η πολιτική τους είχε πρόσημο αριστερό, ανατρεπτικό. Το ΠΑΣΟΚ κυβέρνησε καλά μόνο όταν είχε τη μορφή μιας κυβερνώσας Αριστεράς. Σήμερα κάτω από το πρίσμα των νέων δεδομένων που φέρνει η ύστερη παγκοσμιοποίηση αξίες, στόχοι, επιτεύξεις είναι ανάγκη να επανακαθοριστούν χωρίς η Αριστερά να απεμπολήσει τις διαχρονικές της αξίες. Και να απαντήσει ως Κυβερνώσα στα κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τη ζωή των ανθρώπων. Μια τέτοια πρόταση φιλοδοξεί να αποτελέσει το περιεχόμενο του βιβλίου γι’ αυτό και συζητιέται ευρύτατα.

Μιλάτε για το δικαίωμα στην ευημερία σε μια εποχή κρίσης, που έχει μεγάλους χαμένους τους χαμηλόμισθους και τους ανέργους, τον κόσμο της εργασίας, στον οποίο τίθεται εκβιαστικά το δίλημμα: ολοένα και περισσότερος χρόνος εργασίας με ολοένα μικρότερες αποδοχές ή ανεργία; Πως μπορεί να ελπίσει ο μέσος Έλληνας στην ευημερία;

Οι μεγάλοι χαμένοι, οι σύγχρονοι «μη προνομιούχοι» όπως τους αποκαλούσε ο Ανδρέας Παπανδρέου, είναι θύματα όχι γενικά μιας αντικειμενικής και αναπόφευκτης οικονομικής κρίσης, αλλά της συγκεκριμένης αντίληψης και πρακτικής του νεοφιλελευθερισμού. Αντίθετα, πιστεύω ότι υπάρχει διαφορετική πρόταση και πολιτική, που το πρώτο της μέλημα θα είναι να μη φορτώσει τα βάρη της κρίσης σ’ αυτούς που πληρώνουν κάθε φορά το τίμημα. Εξάλλου, έχω ισχυρή πεποίθηση ότι ούτε έξοδος από το φαύλο κύκλο, ούτε λύσεις σε οικονομικά αδιέξοδα μπορούν πια να υπάρξουν χωρίς στοιχειώδη ανακατανομή του πλούτου και του εισοδήματος. Αν δεν τονωθούν τα ασθενέστερα στρώματα και δεν ενισχυθεί η πραγματική οικονομία ποιος θα αγοράσει τα προϊόντα των επιχειρήσεων; Βέβαια, πρέπει να «σπάσουμε αυγά» αν θέλουμε πραγματικά να δρομολογήσουμε μια άλλη προοπτική. Να ανατρέψουμε φαύλες και αμαρτωλές σχέσεις όπως αυτές του κράτους με την αγορά και την κοινωνία, να οικοδομήσουμε σύγχρονο κοινωνικό κράτος, να αλλάξουμε τη δομή της ίδιας της δημοκρατίας μας. Γι’ αυτό μιλώ για νέα μεταπολίτευση.

Επαναφέρετε μέσω του βιβλίου σας το θέμα του 35ωρου όταν, με αφορμή ή πρόσχημα, την κρίση τα εργασιακά δικαιώματα συνθλίβονται ακόμη περισσότερο; Τι απαντάτε σ’ αυτόν που ενδεχομένως σας προσάψει ουτοπικές θέσεις;

Δεν σας κάνει εντύπωση που σήμερα οι λάβροι εχθροί του 35ωρου που θέλουν να αυξήσουν τις ώρες εργασίας και τα όρια συνταξιοδότησης προτείνουν να μειωθούν οι μέρες εργασίας στις μισές για να σωθούν δήθεν οι επιχειρήσεις; Βεβαίως να κοπούν στη μέση και μισθοί και ημερομίσθια. Να πεθάνουν της πείνας δηλαδή χιλιάδες οικογένειες. Αντίθετα στη σημερινή έξαρση της ανεργίας που απειλεί να εκτιναχθεί στα ύψη, ένας νέος προσανατολισμός που προστατεύει τις υπάρχουσες θέσεις εργασίας, που επιδοτεί νέες θέσεις μέσα από σχεδιασμένες πολιτικές στη βάση των πραγματικών αναγκών της ανάπτυξης θα μπορούσε να συμπεριλάβει το 35ωρο στο σχεδιασμό του με ακέραια όμως τα κεκτημένα δικαιώματα σε αμοιβή και ασφάλιση. 

Πάντως, ούτε το 35ωρο ούτε άλλες προτάσεις σας υιοθετούνται από το ΠΑΣΟΚ. Πού οφείλεται κατά τη γνώμη σας; Μήπως στο ότι το κόμμα σας φοβάται πως με τέτοια μέτρα θα χάσει τις ψήφους του λεγόμενου «μεσαίου χώρου», που είναι απαραίτητες για να έλθει στην κυβέρνηση;

Σε ένα δημοκρατικό κόμμα όπως είναι το ΠΑΣΟΚ όλα τα στελέχη μπορούν να προτείνουν διάφορες λύσεις για την αντιμετώπιση της ανεργίας στα συλλογικά του όργανα και από εκεί τελικά βγαίνει η απόφαση για το κυβερνητικό μας πρόγραμμα. Είμαι πεπεισμένος ότι με εγγυητή τον Πρόεδρό μας Γ. Παπανδρέου συντάσσουμε αυτό τον καιρό την καλύτερη κυβερνητική μας πρόταση που τόσο έχει ανάγκη ο τόπος. Όσον αφορά το μεσαίο χώρο, πιστεύω ακράδαντα ότι τελικά θα αποδεχθεί το πρόγραμμά μας, το οποίο θα του προσφέρει συγκεκριμένες λύσεις στα προβλήματά του ενώ η σημερινή κυβέρνηση απλώς είναι παρατηρητής των γεγονότων. Θέλω δε να τονίσω ότι οι δυνάμεις της πραγματικής οικονομίας είναι σύμμαχοι με τον κόσμο της μισθωτής εργασίας. Έχουν ένα κοινό εχθρό. Τη χάρτινη ανάπτυξη, την κερδοσκοπία, τον έκνομο πλουτισμό, την εικονική πραγματικότητα της φούσκας που έσπασε. 

Γενικότερα, όσον αφορά το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, η κυβέρνηση σας εγκαλεί ότι τάζετε τα πάντα στους πάντες χωρίς να λέτε με σαφήνεια πότε θα γίνουν όσα εξαγγέλλετε και – το κυριότερο – πού θα βρείτε τα χρήματα. Έχετε απαντήσεις σ’ αυτά τα ζητήματα;

Θέλω να θυμίσω ότι από το Σεπτέμβριο σχεδόν σε όλα τα θέματα ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και τα όργανα του Κινήματος προβάλλουν εναλλακτικές προτάσεις με τρόπο συγκροτημένο και πειστικό. Παρ’ ότι υπάρχουν κρίσιμα ζητήματα για τα οποία δεν είναι δεδομένες ή εύκολες οι λύσεις, το ΠΑΣΟΚ καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια να διατυπώσει προτάσεις που θα μετατρέψουν σε θετική ψήφο για την πολιτική της επόμενης μέρας την άρνηση στη ΝΔ. Όσο για τη χρηματοδότηση της πολιτικής μας, πόροι μπορούν να εξοικονομηθούν με αναπροσανατολισμό των υπαρχόντων, με χτύπημα της σπατάλης, με κατάργηση των προνομίων και των φοροαπαλλαγών, με δικαιότερη φορολογική πολιτική, με αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων του ΕΣΠΑ. Συν η εξοικονόμηση από χαριστικές πράξεις, αδιαφανείς προμήθειες, συναλλακτικές πρακτικές. 

Το ΠΑΣΟΚ δηλώνει – στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο – ότι επιδιώκει την αυτοδυναμία αλλά, ταυτόχρονα, δηλώνει ότι θα επιδιώξει και συνεργασίες. Με βάση, όμως, τις δηλώσεις των ηγετών των κομμάτων της Αριστεράς περιθώρια συνεργασίας με τα ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ δεν υπάρχουν. Με ποιον, λοιπόν, προτίθεσθε να συνεργαστείτε;

Για το ΠΑΣΟΚ ως Αριστερά, η συμπαράταξη των προοδευτικών και αριστερών δυνάμεων δεν αποτελεί έναν ευκαιριακό στόχο που θα προσθέσει κουκιά στην αυτοδυναμία. Είναι στρατηγική προϋπόθεση για μια πραγματικά Κυβερνώσα Αριστερά. Γι’ αυτό οφείλει πάνω στους νέους γεωστρατηγικούς προσανατολισμούς της χώρας, στη διεκδίκηση του δικαιώματος στην ευημερία και στη διαμόρφωση των όρων της νέας μεταπολίτευσης, επανερχόμενο στην εξουσία να αναλάβει την πρωτοβουλία συγκρότησης της Προοδευτικής Διακυβέρνησης. Είτε είναι αυτοδύναμο κοινοβουλευτικά, είτε απλώς πρώτο κόμμα, έχει χρέος να εκφράσει σε αυτή το σύνολο των δυνάμεων του προοδευτικού και αριστερού χώρου που θέλουν και μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά. Την πρόταση θα την απευθύνουμε προς όλους μετά τις εκλογές. Ας αναλάβουν την ευθύνη τους. Εκεί εξ’ άλλου πρόκειται να κριθούν αν απλώς τους αρέσει να κοιτάζουν τα τρένα των προκλήσεων και των ευκαιριών να περνούν ή θα καταστούν υπεύθυνοι φορείς διακυβέρνησης στην κρισιμότερη ίσως στιγμή για τη χώρα.

Αλήθεια, με τον ΛΑΟΣ αφήνετε περιθώριο για διάλογο ή – και – συνεργασία; Άλλωστε, ο ΛΑΟΣ τάσσεται υπέρ οικουμενικής κυβέρνησης…

Θα αστειεύεστε βέβαια. Σεβόμαστε κάθε κόμμα αλλά είμαστε πάντα κατά των αριστερο-δεξιών σχημάτων που παραλύουν τη χώρα. Ο ΛΑΟΣ δεν έχει τίποτε κοινό με μας, τις ιδέες, το πρόγραμμα, τις θέσεις, την πολιτική μας. Εκφράζει ένα συνονθύλευμα λαϊκισμού και ακροδεξιών ιδεών τόσο ξένο και μακρινό από τον ευρύτερο κεντροαριστερό χώρο. 

Ποια είναι η άποψή σας για τα κυοφορούμενα σενάρια συνεργασίας του ΠΑΣΟΚ με τη Νέα Δημοκρατία; Κάποιοι επιμένουν ότι αν επιδεινωθεί – που όλα συνηγορούν προς αυτήν την κατεύθυνση – η κρίση, τότε οι κοινωνικές αντιδράσεις θα είναι τόσο έντονες που χωρίς κυβέρνηση συνεργασίας των δύο μεγάλων κομμάτων δεν θα μπορούν να αντιμετωπισθούν. Τι πιστεύετε εσείς;

Την ιδέα του «μεγάλου συνασπισμού» καλλιεργούν συμφέροντα που θέλουν δραματικές αποφάσεις για να μεταφερθεί το κόστος της κρίσης στο λαό, στους πολλούς, στους μη έχοντες και κατέχοντες. Αυτό το νόημα έχει η «μεγάλη πλειοψηφία» που επιστρατεύεται. Να μπορούν να περάσουν απαράδεκτα μέτρα. Θα ήταν αθώωση της ΝΔ που οδήγησε στην κρίση πριν από την κρίση, αλλά το κυριότερο, επιδείνωση του αδιεξόδου από τη συνύπαρξη δύο κομμάτων με διαφορετικές στρατηγικές και προγράμματα. Και κάτι επιπλέον. Ρωτάτε εμένα που ζητώ ανατροπή κάτωθεν και τώρα από μια Κυβερνώσα Αριστερά. Ήμαρτον!