Συνέντευξη στην ‘Ελευθεροτυπία του Σαββάτου’

Συνέντευξη στον ΠΑΝΟ ΣΩΚΟ

Κατά τη δική σας άποψη, οι ευρωεκλογές συνιστούν σκληρή αναμέτρηση ή περιορίζονται σε μια χαλαρή ψήφο; Ποιος είναι ο στόχος του ΠΑΣΟΚ;

«Κάθε εκλογική αναμέτρηση εθνικής κλίμακας είναι σημαντική, με δεδομένες βέβαια τις ιδιαιτερότητες της στις οποίες, όπως λέμε από το 1984 και μετά, η ψήφος είναι σαφώς πιο χαλαρή. Προφανής στόχος είναι η νίκη για το ΠΑΣΟΚ, αλλά θεωρώ άγονη τη συζήτηση για το τι θα συμβεί σχεδόν ένα χρόνο μετά. Το πολιτικό τοπίο είναι τόσο ρευστό, οι εξελίξεις και οι συσχετισμοί τόσο άδηλοι που όσοι εκπαιδεύονται στην οιωνοσκοπία μπορούν να εκτεθούν ανεπανόρθωτα».

Υπονοείτε και την πιθανότητα πρόωρων εκλογών, ακόμη και πριν από τις ευρωεκλογές;

«Γιατί όχι; Ο Κ. Καραμανλής προφανώς δεν τις θέλει, μπορεί, όμως, να συρθεί σε αυτές από τις ίδιες τις εξελίξεις. Μην υποτιμάτε την κινητικότητα τόσο στη Ν.Δ. όσο και στον ευρύτερο "φιλελεύθερο" χώρο, όπου κινούνται οι δυνάμεις της οικονομίας. Σημειώστε ότι δείχνουν ένα πρόσωπο και μια πρόθεση απευθείας εμπλοκής στην πολιτική. Ολα τα σενάρια είναι ανοιχτά με την εύθραυστη ισορροπία στο όριο της κοινοβουλευτικής αυτοδυναμίας. Κι εγώ εκτιμώ ότι ο πρωθυπουργός δεν θα καταφύγει στον ΛΑΟΣ».

Εχετε πολλές φορές μιλήσει για κίνδυνο «ιταλοποίησης» και «μπερλουσκονισμού». Με αυτά που λέτε επιμένετε ότι είναι πιθανή μια τέτοια εξέλιξη;

«Οσο το πολιτικό σύστημα περνά βαθιά κρίση αντιπροσώπευσης, τόσο στο μυαλό θερμόαιμων και επίδοξων η πρόθεση είναι προφανής. Δεν κρύβεται άλλωστε. Για το αποτέλεσμα μιας πρωτοβουλίας να γίνει πράξη, δεν ξέρω. Ελπίζω ότι εδώ δεν χωρά μια τέτοια εξέλιξη».

Είπατε προηγουμένως ότι ο Κ. Καραμανλής μπορεί να συρθεί σε εκλογές χωρίς να τις θέλει. Εκτός των άλλων, μπορεί η πορεία της οικονομίας να οδηγήσει σε πρόωρες εκλογές;

«Πιθανόν. Η ομολογία αποτυχίας του Γ. Αλογοσκούφη και η επίκληση του ενδεχόμενου "μεγάλου συνασπισμού" δείχνουν μια ένοχη κυβέρνηση που "πιάνεται από τα μαλλιά της". Η Ν.Δ. μετέτρεψε την Ελλάδα σε ανοχύρωτη χώρα και τώρα που η κρίση έρχεται πλησίστια ζητά δεκανίκια».

Σε περίπτωση ανάγκης προώθησης κάποιων μεταρρυθμίσεων που έχει ανάγκη μπορεί το ΠΑΣΟΚ να συνεργαστεί με τη Ν.Δ.;

«Πώς να συνεργαστείς με μια παράταξη που οδήγησε ώς εδώ τα πράγματα; Είναι σαν να αποδέχεσαι ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Εγώ επειδή πιστεύω πολύ στον άλλο δρόμο, θεωρώ έγκλημα καθοσιώσεως κάθε απόπειρα συγκυβέρνησης με τη Ν.Δ. Ούτε συγκάλυψη των σκανδάλων με εκλογές, ούτε συγκυβέρνηση ύστερα από αυτές πρέπει να είναι η απόλυτη θέση μας».

Ωστόσο με την Αριστερά εσείς προσωπικά έχετε εισηγηθεί όχι μόνο μετεκλογική σύμπραξη, αλλά και κοινή κάθοδο στις εκλογές με τον ΣΥΡΙΖΑ… Ομως η άλλη πλευρά δεν το αποδέχεται και μιλά απαξιωτικά για το ενδεχόμενο αυτό… Γιατί επιμένετε;

«Η μετεκλογική σύμπραξη πιστεύω ότι είναι στρατηγική θέση για το ΠΑΣΟΚ. Οι αλλαγές που απαιτούνται επιβάλλουν ευρύτερες συναινέσεις και διεύρυνση της πολιτικής βάσης στην άσκηση της εξουσίας. Με απλά και καθαρά λόγια, κανένα κόμμα δεν μπορεί μόνο του να τραβήξει το κάρο για τη χώρα. Η κοινή κάθοδος είναι για να φύγει σίγουρα η Ν.Δ., αν κάνει πρόωρες εκλογές. Το δείχνουν και οι μετρήσεις. Ας πάρουν θέση, λοιπόν, κι ας μην τραγουδούν αλλού οι φίλοι μου ο Αλαβάνος και ο Τσίπρας. Για την ταμπακιέρα, θέλουν να συνεχίσει ο Μεσαίωνας για τη χώρα, στο όνομα του δικού τους κομματικού στόχου που επιπλέον είναι και ανέφικτος;».

Με όλα αυτά φαίνεται πως αποδέχεστε το οριστικό τέλος των αυτοδυναμιών. Δεν είναι ηττοπαθής για ένα κόμμα όπως το ΠΑΣΟΚ αυτή η προσέγγιση;

«Κάθε κόμμα που σέβεται τον εαυτό του παλεύει για τη νίκη και την αυτοδυναμία του. Μακριά από μένα κάθε ηττοπάθεια, αλλά και κάθε υπερφίαλη κομπορρημοσύνη. Πρακτικά, λόγω και του εκλογικού νόμου, νίκη για το ΠΑΣΟΚ σημαίνει πρώτο κόμμα γιατί μόνο το πρώτο κόμμα, είτε μόνο του είτε μαζί με άλλα, κάνει κυβέρνηση.

Ωστόσο, το θέμα είναι βαθύτερο. Στην παραλυτική ισορροπία που οδηγήθηκε ο άγονος δικομματισμός δεν υπάρχει απάντηση, παρά μόνο ένας πραγματικός διπολισμός ανάμεσα στις δυνάμεις της προόδου, της Κεντροαριστεράς και στις δυνάμεις της συντήρησης και του κατεστημένου. Με άλλα λόγια, από τα κάτω θα γίνουν οι ανατροπές που απαιτούνται ή θα περιοριστούν σε μια διευθέτηση κορυφής ανάμεσα στις κατεστημένες δυνάμεις και τα συμφέροντα».

Ομως, έτσι δεν παραδέχεστε ότι το ΠΑΣΟΚ από μόνο του δεν μπορεί πια να ανασυνταχθεί και να ξαναέρθει στην εξουσία;

«Κάθε άλλο. Μόνο μέσα από μια νέα στρατηγική κυβερνώσας Αριστεράς μπορεί να προτείνει άλλο δρόμο και να πείσει την απογοητευμένη μας βάση. Μόνο μέσα από ένα πραγματικό άνοιγμα στην κοινωνία και τις νέες δυνάμεις που δεν εγκλωβίζονται στα στενά κομματικά τείχη μπορεί να διαμορφώσει νέες κοινωνικές και πολιτικές πλειοψηφίες. Μόνο μέσα από ένα πρόγραμμα δημοκρατικών ανατροπών που στηρίζεται σε ευρύτατες πλειοψηφίες μπορεί να εγγυηθεί αλλαγές και μεταρρυθμίσεις. Την αυτάρκεια, την αλαζονεία μας και τον ηγεμονισμό μας, τα βίωσε ο λαός και τα απέρριψε».

Πρόσφατα η πολιτική ζωή βρέθηκε στη δίνη των σκανδάλων. Το στίγμα τους μήπως είναι ανεξίτηλο για το ΠΑΣΟΚ και μετατρέπει την ανάκαμψη του σε όνειρο απατηλό ιδιαίτερα μετά την υπόθεση «Ζίμενς»;

«Το πιο εύκολο και ανέξοδο πράγμα είναι να αποδεχτείς μοιρολατρικά μια ισοπεδωτική λογική που απορρίπτει συλλήβδην μια παράταξη που έφερε τον τόπο πολύ μπροστά. Να ισοπεδώσεις κάθε ηθική υπόσταση υποστηρίζοντας ότι για χρόνια κυβερνούσαν τη χώρα "λαμόγια" και "λωποδύτες". Χωρίς καμία συμψηφιστική λογική, έχει καμιά σχέση η παράταξη που κυβερνά και παράγει καθημερινά σκάνδαλα, συγκαλύψεις και χειραγωγήσεις της Δικαιοσύνης με την εικοσαετία του ΠΑΣΟΚ; Είναι δυνατό να έχει απολέσει ένας ολόκληρος λαός την ιστορική του μνήμη; Εγώ λέω όχι. Να καούν στην πυρά τα ξερά. Η ρίζα έχει ακόμη τη δύναμη να καρποφορήσει. Από μας εξαρτάται».

Με το ΠΑΣΟΚ όμως ή με άλλο κόμμα στη θέση του;

«Οπως είπα και στο Εθνικό Συμβούλιο, στο ερώτημα, αν έκλεισε ο ιστορικός κύκλος του ΠΑΣΟΚ, η απάντηση είναι όχι. Αν ξεπεράστηκε η πολιτική του πρόταση, και ναι και όχι. Εκλεισε, όμως, οριστικά το κόμμα ΠΑΣΟΚ ως δομή, λειτουργία, σχέσεις και πρακτικές. Η ανασύστασή του πρέπει να γίνει από μηδενική βάση».

Ωστόσο, ο Σεπτέμβριος έφτασε και το ΠΑΣΟΚ παραμένει καθηλωμένο. Εσείς, όπως σας ρώτησε ο ίδιος ο Γ. Παπανδρέου, τι θα κάνατε στη θέση του;

«Το θέμα ηγεσίας λύθηκε και δεν είμαι στη θέση του. Ο Γ. Παπανδρέου είναι ο πρόεδρος και έχει όλη την πρωτοβουλία στα χέρια του. Κατ’ αρχάς μάς χρωστά μια εκ βαθέων συζήτηση που δεν κάναμε ούτε στα προεδρικά, ούτε στα συνεδριακά. Για τους στόχους, τη στρατηγική, τις θέσεις, τις πρωτοβουλίες. Μια συζήτηση που θα επανενώσει το ΠΑΣΟΚ στην κορυφή και θα διαμορφώσει όρους συνειδητής συμπόρευσης, συλλογικής συνείδησης και έμπρακτης αλληλεγγύης ανάμεσα στα στελέχη, παλιά και νέα. Να αποδώσει σε όλα τα συλλογικά όργανα και στις θεσμικές εκφράσεις του Κινήματος όλη την κομματική εξουσία. Και να ανασυσταθεί η οργάνωση από την αρχή, με πολιτική, με συζήτηση, με συναπόφαση και όχι με άγονες και μεροληπτικές ψηφοφορίες για πρόσωπα και καρέκλες».

Με λίγες λέξεις, πώς θα συσπειρωθεί ο κόσμος του ΠΑΣΟΚ;

«Με ανανέωση παντού. Με επανένωση στην κορυφή και αίσθηση και ενιαίο πολιτικό κέντρο που θα προκύψει από αυτή. Με επαναφορά στο συλλογικό ΠΑΣΟΚ, σε όλα τα επίπεδα. Με πορεία στον λαό και ανασύσταση από την αρχή όλων ανεξαίρετα των οργανώσεων βάσης μέσα από ανοιχτές διαδικασίες. Ο πρόεδρος μπροστά και όλοι μας στον δρόμο».