Συνέντευξη στην εφημερίδα “Καθημερινή”

Συνέντευξη στον Κ. Παπαδιόχο

Πως αποτιμάτε τη συνεργασία του ΠΑΣΟΚ με τους κ. Μάνο και Ανδριανόπουλο; 

Η κίνηση υπήρξε θετική και το μέτρο της θα αποτιμηθεί θετικά για το ΠΑΣΟΚ στις εκλογές. Πάντοτε η αμφίπλευρη διεύρυνση από το 1977 ως σήμερα και ανεξάρτητα από αμφισβητήσεις και προβληματισμούς ωφέλησε εκλογικά και πολιτικά το ΠΑΣΟΚ. Και μόνο η πρωτοβουλία της συσπείρωσης τόσων αξιών και σημαντικών στελεχών από τους χώρους δεξιά και αριστερά μας αναδεικνύει την εικόνα και την παρουσία πλειοψηφικού ρεύματος.

Λέγεται, πάντως, και όχι αδικαιολόγητα, ότι τμήμα της εκλογικής βάσης του ΠΑΣΟΚ δυσκολεύεται να «απορροφήσει» τη συγκεκριμένη κίνηση και ότι καταργούνται οι ιδεολογικές διαφορές και αλλοιώνεται η φυσιογνωμία του κόμματος… 

Δικαιολογώ, τη δυσκολία απορρόφησης. Έτσι ήταν και με τους κ. Μαύρο και Γλέζο, και με τους κ. Μπούτο και Μπριλλάκη. Ποτέ, όμως, δεν αλλοιώθηκε η φυσιογνωμία ή καταργήθηκαν οι διαφορές. Ο Γ. Παπανδρέου εμφάνισε προχθές την οικονομική μας πολιτική και τις πολύ συγκεκριμένες δεσμεύσεις του για τις 8 Μαρτίου. Δια γυμνού οφθαλμού φαίνεται η στροφή αριστερά σε σχέση με την ακολουθούμενη ως τώρα πολιτική. Για ποια κατάργηση διαφορών και αλλοιώσεων φυσιογνωμίας πρόκειται όταν επανέρχονται τα θέματα αναδιανομής του εισοδήματος και του πλούτου, της διεύρυνσης του κοινωνικού κράτους και της κοινωνικής προστασίας στην πρώτη γραμμή;

Ορισμένοι επιμένουν ότι διεύρυνση και κακοκαιρία ανέκοψαν τη δυναμική που ανέπτυσσε το ΠΑΣΟΚ μετά τη μαζική συμμετοχή στην εκλογή του νέου Προέδρου του…

Το λένε μόνο όσοι είναι άσχετοι από τον πολιτικό χρόνο. Στην κακοκαιρία που όλοι την αντιλαμβάνονται πια ως καθημερινή πιθανότητα μόνο ο Γ. Παπανδρέου πέρα από την άμεση παρέμβαση επί τόπου διατύπωσε και δύο νέες προτάσεις πολιτικής. Οι άλλοι απλώς καταγγέλλουν. Η διεύρυνση είναι αλήθεια ότι μείωσε σε ορισμένα τμήματα του ΠΑΣΟΚ τον ενθουσιασμό αυτό όμως και πρόσκαιρο είναι και δεν εμποδίζει το εκλογικό και μακροπρόθεσμο όφελος. Σημασία έχει μόνο ένα πράγμα. Ότι το ΠΑΣΟΚ από το Δεκέμβριο που ο κ. Σημίτης κίνησε τη διαδικασία έχει συνεχώς την πολιτική πρωτοβουλία και θα τη διακηρύσσει ως τις εκλογές. Το γήπεδο της αναμέτρησης εμείς το καθορίζουμε οριστικά. Όσο για τη δυναμική της εκλογής του Γ. Παπανδρέου τίποτε δεν είδατε ακόμη. Θα μετρηθεί στην κάλπη των εκλογών για το τελικό αποτέλεσμα και την επόμενη μέρα τους για το πολιτικό σύστημα συνολικά. Ανατροπή είναι η λέξη που ταιριάζει

Ωστόσο δύο βδομάδες πριν τις εκλογές η Ν.Δ διατηρεί προβάδισμα της τάξης τριών ποσοστιαίων μονάδων. Απαιτείται κατά τη γνώμη σας ανάληψη και πρόσθετων πρωτοβουλιών εκ μέρους του Γ. Παπανδρέου; 

Όταν έλεγα από την αρχή ότι την επικοινωνιακή καταιγίδα ακολουθεί πολιτική καταιγίδα κάποιοι το κορόιδεψαν. Ο Γ. Παπανδρέου κατάκτησε ήδη δύο κρίσιμα πλεονεκτήματα απέναντι στον Κ. Καραμανλή. Του ηγέτη που μπορεί, κι αυτό το αναγνωρίζουν εχθροί και φίλοι, να οδηγήσει με ασφάλεια τη χώρα. Του ηγέτη που ανατρέπει τα δεδομένα της πολιτικής κόντρας με την αμεσότητα της επαφής, με τον πολίτη και τη νέα δυναμική που αναπτύσσει κυρίως στις νέες γενιές, το άλλο ήθος και ύφος της πολιτικής που εκφράστηκε καταλυτικά στις 8 Φεβρουαρίου ανατρέποντας τα δεδομένα ενός ιστορικού κύκλου. Τώρα εμφανίζεται το τρίτο πλεονέκτημα που θα κρίνει οριστικά τις εκλογές υπέρ του ΠΑΣΟΚ. Η θέση, η πρόταση, η δέσμευση της επόμενης μέρας, η πρωτοβουλία που μετατρέπει τη ψήφο προσδοκίας σε ψήφο θετικής επιλογής. Η ικανότητα της διακυβέρνησης. Έτσι κι αλλιώς ο Κ. Καραμανλής τίποτε από τα τρία δεν διαθέτει. Γιατί θα έπρεπε να κερδίσει; Είναι το χθες και είμαστε το αύριο

Ένα από τα αιτήματα της κοινής γνώμης προς το ΠΑΣΟΚ είναι η αλλαγή πολιτικής. Σε ποιους τομείς θα πρέπει να αναθεωρηθούν οι πολιτικές των κυβερνήσεων του Κ. Σημίτη; 

Νομίζω ότι το τοπίο είναι καθαρό. Κεφαλαιοποιούμε το έργο μιας πολύ αποδοτικής και χρήσιμης δεκαετίας για τον τόπο και κρατάμε τα γερά θεμέλια που οδήγησαν στην ισχυρή και σύγχρονη Ελλάδα. Από κει και πέρα ανατροπές. Στο μοντέλο διακυβέρνησης και διαχείρισης της εξουσίας. Στην αλλαγή του τρόπου κατανομής της ευημερίας επί το δικαιότερο. Στην επιτάχυνση ολοκλήρωσης των δομών του σύγχρονου κοινωνικού κράτους και του δικτύου προστασία και αλληλεγγύης. Στην ριζοσπαστική μεταρρύθμιση του πολιτικού συστήματος και της περιφερειακής συγκρότησης της χώρας. Και πάνω απ’ όλα στο κόμμα, την παράταξη που επαγγέλλεται ανατροπές και στεκόταν μέχρι χθες καθηλωμένη στα χαρακώματα των εξουσιαστικών σχέσεων, ισορροπιών και συμβιβασμών. Είναι ή όχι πραγματική αλλαγή πλεύσης; 

Είναι απαραίτητο για σας ένα νέο οικονομικό μοντέλο την επομένη των εκλογών;

Μέσα στα πλαίσια της πραγματικής σύγκλισης ασφαλώς; Κανείς δεν μπορεί να πάρει την ευθύνη να ακυρώσει τις προϋποθέσεις που οδήγησαν την οικονομία στη σημερινή σταθερότητα και ανάπτυξη. Από κει και πέρα απαιτούνται άλλες πολιτικές προτεραιότητες, άλλες πολιτικές στη φορολογία, στο εισόδημα, στην κατανομή του πλούτου. Με επίκεντρο την Περιφέρεια και τις νέες δομές της ένας νέος τόπος ανάπτυξης και παραγωγικής ανασυγκρότησης πρέπει να εγκαθιδρυθεί. Και προπαντός να αποτυπωθεί σε αναπτυξιακές και παραγωγικές συμφωνίες σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Με νέα δυναμική στον ισχυρό πολίτη και την κοινωνική διαβούλευση που προϋποθέτουν διάχυση εξουσιών και αποφάσεων στην κοινωνία των πολιτών. 

Ο Γ. Παπανδρέου αφήνει ανοιχτό το θέμα αλλαγής συμβόλων και ονόματος μετά τις εκλογές; Τι λέει ο πρώην και μάλιστα μακροχρόνιος Γραμματέας του ΠΑΣΟΚ γι’ αυτό; 

Την υπέρβαση του υπάρχοντος ΠΑΣΟΚ την αναζητώ και τη θέλω από τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’90. Ιστορικοί κύκλοι και εποχές δεν αλλάζουν με κατεστημένα και στάσιμα χρόνια. Απαιτούνται κυριολεκτικά νέα. Το ΠΑΣΟΚ ή θα αναγεννηθεί και θα μεταλλαχθεί το ίδιο ή θα ξεπεραστεί από την ίδια την ιστορία. Ναι, λοιπόν, στην υπέρβαση και την ανατροπή. Από κει και πέρα ονόματα και σύμβολα έχουν τη δική τους σημασία αλλά σε δευτερεύον πλάνο. Ας βρούμε πρώτα ποιο είναι το νέο ΠΑΣΟΚ, το κόμμα – ανοιχτή πολιτική κοινότητα κι ας το ονομάσουμε μετά. 

Κύριε Σκανδαλίδη, πολλοί ισχυρίζονται ότι στο νέο κομματικό σκηνικό στο ΠΑΣΟΚ με την έμφαση που δίνεται στην ανανέωση των προσώπων, δεν θα υπάρχει ζωτικός χώρος για τα λεγόμενα «ιστορικά στελέχη»… 

Η έννοια του «ιστορικού στελέχους» είναι ελαστική μπορεί να συμπεριλάβει μια χούφτα έως χιλιάδες στελέχη. Η έννοια του «ζωτικού χώρου» είναι ιμπεριαλιστική και παραπέμπει σε χαρακώματα και λογικές του τύπου «φύγε εσύ, έλα εσύ». Και η έννοια της «ανανέωσης», καθολική απαίτηση και διαχρονική ανάγκη, οφείλει να παράγεται μέσα από δομές κι όχι προσωπικές επιδιώξεις και αυθαίρετες επιλογές. Εγώ δεν νιώθω την ανάγκη ούτε να κληρονομήσω την ταμπέλα του «ιστορικού στελέχους», ούτε να αμυνθώ του χαρακώματος του «ζωτικού μου χώρου», ούτε να διεκδικήσω το «νέο» στις ιδέες, τη στάση και την πρόταση για να αποδείξω ότι είμαι της παλιάς ή της νέας εποχής. Ο καθένας μας κρίνεται κάθε μέρα από τις ίδιες της τις πράξεις του και κριτής είναι ο λαός και το κόμμα του. Και προπαντός δεν κληρονομεί την καρέκλα του, ούτε τη θέση του σε επετηρίδες.  

Με δεδομένα την ταχύτητα των εξελίξεων, συνολικά το ΠΑΣΟΚ αλλά κυρίως εσείς, τα κορυφαία στελέχη, εμφανιστήκατε να δίνετε «λευκή επιταγή» στον Γ. Παπανδρέου. Έχει ημερομηνία λήξεως; 

Η πολιτική είναι προσφορά, όχι συναλλακτική πράξη. Σε εποχές ραγδαίων αλλαγών και ανατροπών δεν υπάρχουν ούτε λευκές ούτε γραμμένες επιταγές. Πολύ περισσότερο δεν υπάρχουν καταληκτικά χρονοδιαγράμματα. Υπάρχουν ανάγκες και ιδέες που πρέπει ο καθένας να υπερασπίσει. Υπάρχουν υποχρεώσεις που πρέπει ο καθένας να αναλάβει. Υπάρχουν θυσίες που πρέπει ο καθένας να υποστεί. Υπάρχουν στόχοι που πρέπει να κερδηθούν. Το μέτρο της προσφοράς του καθένα μας όπως γίνεται πάντα στον πολίτη κρίνεται εκ των υστέρων. Και «τα ύστερα τιμούν τα πρώτα».